Azərbaycan respublikasinin ümumtəHSİl məKTƏBLƏRİ ÜÇÜn biologiya fəNNİ kurikulumu

Tam orta təhsil səviyyəsi (X-XI siniflər) üzrə şagird: 

bioloji varlıqların yaranması və inkişafını, habelə canlı orqanizmlərdə 
gedən bioloji prosesləri şərh və izah edir; 

insanın əmələ gəlməsi, irqlərin yaranması, irsiyyət, qlobal ekoloji 
problemlərin baş vermə səbəbləri və aradan qaldırılması yolları barədə
materiallar toplayır, sistemləşdirir, müqayisə  və təhlil edərək 
qiymətləndirir; 

irsiyyətin qanunauyğunluqlarını məsələ həlli yolu ilə əsaslandırır və 
nəticələrini şərh edir; 

seleksiyanın nailiyyətlərinin ayrı-ayrı sahələrdə əhəmiyyətini və tətbiqi 
yollarını izah edir.
 
1.2. Məzmun xətləri 
 
Biologiya fənni üzrə müəyyənləşdirilmiş məzmun xətləri fənn üzrə ümumi 
təlim nəticələrinin reallaşmasını təmin etmək üçün müəyyən olunan məzmunun 
zəruri hissələridir.
Biologiya fənni üzrə aşağıdakı məzmun xətləri müəyyən edilmişdir: 

Canlıların quruluşu və müxtəlifliyi 

Bioloji proseslər 

İnsan və onun sağlamlığı 

---

8 

Canlılar və ətraf mühit 
 
Canlıların quruluşu və müxtəlifliyi 
Canlıların quruluşu və müxtəlifliyi məzmun xətti üzrə şagirdlər canlıları 
cansızlardan fərqləndirmək, canlıları öyrənən elm sahələrini, canlıların təşkil 
səviyyələrini, sistematik kateqoriyaları, canlıların funksional və inkişaf vahidi olan 
hüceyrənin quruluşu və kimyəvi tərkibini, hüceyrəsiz quruluşa malik olan 
virusların xüsusiyyətlərini müəyyənləşdirmək məqsədilə praktik təcrübələr 
apararaq nəticələr əldə etmək bacarığına yiyələnirlər. 
 
Bioloji proseslər 
Bioloji proseslər məzmun xətti üzrə şagirdlər canlılar aləmini cansızlardan 
fərqləndirən qidalanma, tənəffüs, maddələr mübadiləsi qıcıqlanma, böyümə, 
çoxalma, inkişaf, hərəkət və onların səbəblərini, irsiyyət, dəyişkənlik və onun 
qanunauyğunluqlarını izah edir, bakteriyalar, göbələklər, bitkilər və heyvanlara xas 
həyati prosesləri müqayisə etmək bacarığına yiyələnirlər. Müşahidə, eksperiment 
və tədqiqatlar aparmaqla canlılarda gedən həyati prosesləri öyrənir və bu 
proseslərə təsir edən amilləri (fiziki, kimyəvi, coğrafi, tarixi) təcrübi yolla, riyazi 
hesablamaların köməyi ilə təhlil edirlər.
Bu məzmun xətti canlıların fərdi və tarixi inkişafı, onun səbəbləri və təkamülə 
dair bilik və bacarıqların, seleksiya və biotexnologiya sahələrində insanın əldə 
etdiyi nailiyyətlərin öyrənilməsini təmin edir.