Azərbaycan respublġkasi təHSĠl nazġRLĠYĠ «AZƏrbaycan hava yollari» qsc mġLLĠ avġASĠya akademġyasi

3.9. Fərdi radiasiya detektoru (FRD) 
Fərdi radiasiya detektoru əsas təhlükəsizlik cihazıdır. 
Kredit kartı ölçüsünə malik radiasiya detektoru sərhəd nəzarəti 
əmək-daşları tərəfindən fərdi surətdə ən çox istifadə edilən 
cihazdır (şək. 3.23a). Bu cihaz mövcud radiasiyanın müvafiq 
səviyyəsini işıq, səs və vibrasiya siqnalları ilə, yaxud rəqəmli 
göstərici ilə xəbər verir (şək. 3.23b). İstehsalçının istəyinə 
uyğun olaraq bu cihazların müxtəlif variantları vardır.
a) 

---

89 
b) 
Şək. 3.23. Fərdi radiasiya detektoru 
Cihaz aşağıdakı üstünlüklərə malikdir:
1. İstifadə qaydaları asandır
2. “9”-dan az olan hər hansı göstərişi həmin sahənin
təhlükəsiz olduğunu bildirir 
3. Hər bir şəxs asanlıqla özündə gəzdirə bildiyindən real 
vaxt rejimində istifadə olunur.
 
 
3.10. Dozimetrik aparat -AxtarıĢ cihazı 
Bu cihazlar radioaktiv materialların yerini müəyyən 
etmək üçün istifadə olunan və cibə yerləşən cihazlara nisbətən 
daha böyük həssaslığa malik radiasiya detektorudur (şək. 3.24). 
Bu cihaz da mövcud radiasiyanın müvafiq səviyyəsini işıq, səs,
vibrasiya siqnalları ilə, yaxud rəqəmli göstərici ilə xəbər verir. 

---

90 
Radioaktiv şüalanma üzrə tədqiqat cihazlarının məhdudiyyəti 
ondan ibarətdir ki, onlar adətən çirklənməni tədqiq etmək üçün 
təyin edilmiş cihazlar kimi həssas deyillər və yalnız bəzi növ 
çirklənmələri effektiv surətdə aşkar edə bilirlər. 
Axtarış cihazlarının iki əsas üstün cəhəti vardır:
1. Radiasiyanın aşkar edilməsində onlar daha 
həssasdırlar; 
2. 
Bu 
cihazlar 
radiasiya 
hesablamalarını 
ümumiləşdirməklə bahalı radioizotopları müəyyən edən 
cihazlardan daha həssasdırlar. 
b) 
a)
Şək. 3.24. Portativ tipli axtarış cihazı və cihazdan istifadə 
qaydası