qiymətləndirə də bilər. Birincisi, o, ġX-nin könüllü olmadığını ehtimal edir. Əlbəttə, bəzi hallarda bu belə
deyildir, lakin bunun əksinin, yəni səhiyyə xərclərinin nəzərdə tutulan olmasının fərz edilməsi həqiqətə
daha az uyğun gəlir, beləliklə də birinci yanaĢma daha uyğun görünür. Ġkincisi və daha vacib olanı ondan
ibarətdir ki, araĢdırma ev təsərrüfatlarının bu yüksək ġX-ni əslində necə ödəyə bildiyinə nəzər salmır. Biz
fərz etmiĢik ki, ġX olmadığı təqdirdə ümumi istehlak eyni olardı, lakin ev təsərrüfatı ―daha yaxĢı‖ Ģeylərə
pul xərcləyə bilərdi. Reallıqda ev təsərrüfatları yığımın, borcun aĢağı salınması, yaxud vəsaitlərin satılması
kimi istehlakın tənzimlənməsinə imkan verən bir neçə mümkün uyğunlaĢma mexanizmindən istifadə edə
bilər. Burada fərz edilirdi ki, müəyyən bir dövrdə xərc aparan xəstəlik halı eyni dövrdə ümumi istehlaka
dərhal və eyni dərəcədə təsir göstərir ki, bu, əlbəttə, doğru deyil. Lakin bunun tam təhlili xəstəlik halları,
səhiyyə xərcləri və ev təsərrüfatlarının digər qərarları haqqında hazırda mövcud olmayan uzunmüddətli
ətraflı sorğuların həyata keçirilməsini tələb edəcəkdir. UyğunlaĢma mexanizmlərinin sağlamlığa dəyən
zərbədən sonra buradakı nəticələrin əks etdirdiyindən ―daha yumĢaq enmə‖ imkanını nəzərdə tutmasına
baxmayaraq, kömək üçün bu kanallardan istifadə edilməsi yenə də zamanlararası rifaha nəzərəçarpan mənfi
təsir göstərir və buna görə də əhaliyə maliyyə müdafiəsini real olaraq təmin edəcək düzgün əvvəlcədən
ödəniĢ və risk bölgüsü mexanizmlərinin mövcudluğundan daha az arzu ediləndir. Ümumiyyətlə, maliyyə
müdafiəsinin ölçülməsinin təkmil metodlarının olmamasına baxmayaraq, bu bölmədə istifadə edilən
yanaĢmalar Azərbaycanda səhiyyə xərclərinin yoxsulluğa təsirinə dair xüsusilə beynəlxalq ölçülər
kontekstində vacib anlayıĢları təmin edir.
a. Buradakı müzakirədə Vaqstafa (2008) istinad edilmiĢdir.