BAJARMOQ, ado etmoq, bitirmoq, o‘rinlatmoq, do‘ndirmoq, o‘tamoq, bajo qilmoq. Ish-vazifa, topshiriqni amalga oshirmoq, bajo keltirmoq. Bajarmoq, ado etmoq «ish-vazifa, topshiriqni ijro qilish va yakuniga yetkazish» ma’nosida qo‘llanaveradi. Ado etmoq ko‘proq kitobiy uslubga xos. Bitirmoq, o‘rinlatmoq, do‘ndirmoq, bajo qilmoq, asosan, «ish-vazifani yakuniga yetkazish» ma’nosida ishlatiladi. O‘rinlatmoq kam qo‘llanadi. Do‘ndirmoq ko‘proq oddiy so‘zlashuvga xos va unda belgi darajasi kuchli. Bajo qilmoq nisbatan eskirgan, kam qo‘llanadi. O‘tamoq «burch-vazifani ado etish» ma’nosida qo‘llanadi.
IV.Mustahkamlash 1. O‘zgargan tartib (inversiya) deb nimaga aytiladi?
2. Oddiy so‘zlashuv uslubida so‘z tartibi qanday bo‘ladi?
3. She’riy asarlarda gap bo‘laklari, asosan, qay tartibda joylashadi?
4. O‘rningdan tur – Tur o‘rningdan. So‘z tartibining o‘zgarishi qanday uslubiy vazifa bajargan?
V.Baholash Darsda faol qatnashgan o’quvchilar rag’batlantiriladi.
VI.Uyga vazifa: 77-mashq. Berilgan topishmoqning javobini toping. So‘z tartibi o‘zgargan gaplar shaklidagi maqollar topib yozing, ularni izohlang.
Yulduzlar davrasida,
Charaqlaydi chirog‘im.
Go‘yo ko‘kka ilingan
Bandi singan o‘rog‘im.
(S. Jo‘rayev)
Sana:________________-yil Ona tili fani Sinf: 10
Mavzu. IFODA MAQSADIGA KO‘RA GAP TURLARI USLUBIYATI
Darsning maqsadi: Ta’limiy: Ifoda maqsadiga ko‘ra gap turlari uslubiyati haqida tushuncha berish.
Tarbiyaviy: Ona tili darsligi bilan tanishtirish
Rivojlantiruvchi:O’quvchilarni fanga qiziqishini rivojlantirish
Nutqiy kompetensiya (tinglab tushunish, so‘zlash, o‘qish, yozish):
Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;
