1. Zamburug’‘lar va ularning tuzilishi, ko’payishi, klassifikatsiyasi?
| Fitoftora (Phytophtora)
|
|
Plazmafora (Plasmopara viticola) |
Bu kenja sinfning keng tarqalgan vakillaridan biri mukor (Mucor muccdo) zamburug’i. Bu zamburug’ zax yerlarda, xul mevada va nonda ko’p uchraydi. U oq pupanak shaklida kundalik hayotimizda ko’plab uchrab turadi. Agar namikkan non, yangi kesilgan meva zax yerda kolsa, ikki-uch kun ichida uni urgimchak uyasiga uxshash, oq pupanak bosadi. Bu mukor zamburug’ining mitseliylaridir. Mukor mitseliysi substratning ichida va tashqarisida tusiksiz shoxlangan bir butun hujayradan iborat. Mitseliydan tik shoxlangan sporangiy bandlari chikib turadi. Sporangiy bandi uchida undan tusik bilan ajralib turadigan sharsimon sporangiy joylashgan. Ustuncha shaklidagi bu tusikning sporangiy bushligi ichiga kirgan qismi kolonka deb ataladi. Sporangiy moddasi ko’p yadroli mayda bulakchalarga bulinib, kalin pust bilan koplanadi va har xil sporalar hosil qiladi. Sporangiy kobigi yorilib, sporalar atrofiga tarkaladi. Muxorning ko’payishi asosan jinssiz yul bilan boradi. Jinsiy ko’payish zamburug’ mitseliysining goterrotallomligiga boglik bo’lib, 2 ta har xil jinsli tallomning bir-biriga yakinlashishidan sodir bo’ladi. Bunda ikkita yonma-yon turgan gifalarda usimtalar hosil bo’ladi va har ikkala usimta bir-biriga yakinlashadi. Usimtalarning bir-biriga tegib turgan kengaygan qismida bittadan ko’p yadroli hujayra gametangiy tusik bilan ajraladi. Ularda gametalarga defferinsiallanish ko’zatilmaydi. Ammo ularning ko’p yadroliligi bir nechta gametalarning hosil bulishi mumkinligidan dalolat beradi.
Bu ajdod vakillarining mitseliysi asosan hujayrasiz tuzilgan. Jinssiz ko`rayishi sporongiyasporalar hosil qilish bilan boradi. Sporangiosporalar (ba’zan konidiyalar) harakatsiz, jinsiy ko`payishi zigogamiya ko`rinishida o`tadi. Ajdodning keng tarqalgan vakili oq po`panak- Mucor mucedo hisoblanadi. Ular ko`pincha tuproqda, go`ngda va oziq-ovqatlarda saprofit holda hayot kechiradi.
Dostları ilə paylaş:
