7-sinf uchun dars ishlanma



Yüklə 140,69 Kb.
səhifə6/7
tarix16.12.2023
ölçüsü140,69 Kb.
#181998
1   2   3   4   5   6   7
7-sinf algebra 15.Birhad va uning standart shakli

300nm va 500nm .
Bu birhadlar bir-biridan faqat koeffitsiyentlari bilan farq qiladi.



Bir-biridan faqat koeffitsiyentlari bilan farq qiladigan birhadlarni о'xshash birhadlar deyiladi.

Masalan, abc va 3abc birhadlar o'xshash, 2pq2 va 5q2p birhadlar ham o'xshash, lekin a2b va ab2 birhadlar o'xshash emas
Bir xil birhadlarni ham o'xshash deb hisoblaymiz. Masalan, 2a2b va 2a2b birhadlar o'xshash.

        1. O'xshash hadlarni ixchamlash.

Quyidagi ko'phadni soddalashtiramiz:
3ab – 2bc + 4ac – ab + 3bc +4ab .
O'xshash birhadlarni ajratamiz: 3ab , – ab , 4ab birhadlar o‘xshash, ularning tagiga bittadan chiziq chizamiz. – 2bc , 3bc birhadlar o‘xshash, ularning tagiga ikkitadan chiziq chizamiz. 4ac birhadga o'xshash had yo'q, uning tagiga chizmaymiz, ya'ni:

Ko'phad hadlarining o'rinlarini o'xshash hadlar yonma-yon turadigan qilib almashtiramiz va o'xshash hadlarni qavs ichiga olamiz:
(3ab – ab +4ab) +( – 2bc + 3bc) + 4ac .
3ab – ab +4ab = (3 – 1 +4)ab = 6ab hamda – 2bc + 3bc = ( – 2 + 3) bc = bc bo‘lgani uchun:
3ab – 2bc + 4ac – ab + 3bc +4ab = 6ab + bc + 4ac .



Ко'phadlarni о'xshash birhadlar algebraik yig'indisi bitta birhad bilan almashtiriladigan bunday soddalashtirish o'xshash hadlarni ixchamlash deyiladi.


        1. Ko'phadlarning standart shakli.

6ab + bc + 4ac ko'phadda har bir had standart shaklda yozilgan va ular orasida o'xshash hadlar yo'q. Ko'phadning bunday shakli standart shakl deyiladi.



Наr qanday ko'phadni standart shaklda yozish mumkin. Buning uchun avval ko'phadning har bir hadini standart shaklda yozish va so'ngra o'xshash hadlarni ixchamlash kerak.

Quyidagi ko'phadni standart shaklda yozamiz:




  1. Ko'phadlarning algebraik yig'indisini topish va uni standart shaklga keltirish.

O'lchamlari quyidagi rasmda ko'rsatilgan uchburchakni qaraymiz. Uning P perirnetri tomonlar uzunliklarining yig'indisiga teng:
P = (2a + 3b) + (4a + b) + (2a + 4b) .
Bu ifoda quyidagi uchta ko'phadning yig'indisidir:
2a + 3b , 4a + b , 2a + 4b .
Qavslarni ochish qoidasiga ko'ra bunday yozish mumkin:



P = 2a + 3b + 4a + b + 2a + 4b .
O'xshash hadlarni ixchamlasak,

Yüklə 140,69 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin