9-mavzu: Ta’lim va tarbiyaning psixologik asoslari


Bilimlarni o’zlashtirish jarayoni va uning psixologik komponentlari



Yüklə 51,08 Kb.
səhifə3/10
tarix16.11.2022
ölçüsü51,08 Kb.
#69493
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
9-mavzu

3. Bilimlarni o’zlashtirish jarayoni va uning psixologik komponentlari

Ta'lim jarayonining natijasi o’zlashtirish, ichki va tashqi faoliyatni maqsadga muvofiq ravishda o’zgartirishdir. Ta'lim bir odamning boshqasiga bilim va ko’nikmalar berishidir. Bilim, ko’nikma va malakalar ta'lim jarayonining natijasidir. Bilimlarni o’zlashtirish jarayoni muammosi


P.Ya.Galperin va N. F. Talizina tomonidan o’rganilgan. Ular aqliy hatti-harakatlarni bosqichma-bosqich shakllantirish nazariyasini ishlab chiqqanlar.
Mualliflar aqliy hatti-harakatlarni moddiy holda tashqi nutq yordamida hamda aqliy shaklda, fikrda namoyon bo’lishini izohlab berdilar. Aqliy hatti-harakatlarning birinchi bosqichi rasm, sxema, diagramma va shartli belgilar tarzida o’z ifodasini topadi. Aqliy hatti-harakatlarning ikkinchi bosqichi ko’rgazmalardan olgan tasavvurlari to’g’risida o’quvchilarning ovoz chiqarib, fikr yuritishidan iboratdir. Uchinchi bosqich esa, sub'ekt ongida tasavvur, tushuncha, qonuniyat, xossa, xususiyat, operasiya, usul tariqasida namoyon bo’ladi. Ma'lumki, o’quvchilarga taklif etiladigan axborotlar aql bovar qilmaydigan darajada tezlik bilan ko’payib bormoqda. Shuningdek, ularning juda tez eskirib qolib, yangilashni taqozo etishi ham o’z-o’zidan ma'lum bo’lmoqda.
To’rtinchi bosqichda bajarilgan xatti-xarakatlar ichki rejada ovoz chiqarilmay bajariladi.
Beshinchi bosqichda esa faoliyatni fikran bajarishga o’tiladi. Bundan ravshan ko’rinib turibdiki, materialni asosan yodlab olish va xotirada saqlab qolishga asoslanadigan ta'lim xozirgi talablarga qisman javob bermoqda. O’quvchilarga hamisha yangilanib turadigan axborotni mustaqil ravishda o’zlashtirib borishga va o’qishni bitirib ketganidan keyin, kishiga jadal sur'atlar bilan o’sib borayotgan fan-texnika taraqqiyotidan orqada qolib ketmaslik imkoniyatini beradigan qobiliyatlar taraqqiyotini beruvchi tafakkur sifatlarini tarkib toptirish muammosi birinchi o’ringa chiqib bormoqda. Ta'lim jarayonida o’zlashtirishning muvaffaqiyati quyidagilarga bog’liq:
1.Ta'lim mazmuniga.
2.O’quv rejalari, dasturlari, darsliklar va o’quv qo’llanmalarining mavjudligiga;
Ta'lim metodikalarini takomillashganligiga;
O’qituvchi maxoratiga;
O’quvchining individual psixologik xususiyatlariga.
Tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki, turli individual tipologik xususiyatlarga ega o’quvchilar uchun ta'limning yagona qulay, optimal sharoitlarini yaratish mumkin emas. Ammo o’zlashtirishning samaradorligini oshirishda muammoli ta'lim, noan'anaviy ta'lim usullarini qo’llash muhim ahamiyatga egadir.



Yüklə 51,08 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin