2.2. Gender və ədalət.
Bərabərlik problemləri
Mahiyyət etibari ilə bütün mövcud dini təlimlərdə,
müqəddəs kitablarda və etik-fəlsəfi baxışlarda qadın və ki-
şinin bərabərliyi təsbit olunur, hüquqi və dövləti təsisatlar-
Eti̇ka və gender: Sosi̇al-əxlaqi̇ davranişin təhli̇li̇
92
da isə hər cür gender diskriminasiyası qadağan olunur. Bəs
real həyatda vəziyyət necədir?
Yer kürəsində və bütün dövlətlərdə hər iki genderin
nümayəndələri təxminən bərabər sayda olsalar da, real hə-
yatda onların tutduğu ictimai-siyasi mövqe və onlara bəslə-
nilən münasibət eyni deyildir. Qadınlar “ənənəvi qaydada”
hakimiyyət strukturlarında, parlamentlərdə az təmsil olu-
nurlar. Bütün bunların ənənəvi-psixoloji səbəbləri vardır.
Adətən (bu demək olar ki, bütün dünyada qəbul olunmuş
aksiomadır) lap uşaq vaxtlarından oğlanları diribaş, cəsur,
hökmlü, qızları isə zərif, sözəbaxan, təmkinli olmaq ruhun-
da böyüdürlər. Psixoloqların qənaətinə görə, əslində mütləq
mənada “anadangəlmə” güclü və zəif cinslər olmur; yal-
nız həyatın inkişafı prosesində qadın və kişi gücünün tən-
zimlənməsi baş verir. Belə ki, zərif və zəif olması tərbiyə
vasitəsilə təlqin olunan qadınlar istər-istəməz öz mövqelə-
rini əldən verir, kişi gücünün təsiri altına düşürlər. Elə bu
səbəbdəndir ki, təbiətən fiziki gücü az olan kişi güclü qa-
dınları özünə tabe edir. Adətən qadınlar ev-ailə təsərrüfat-
larında daha yaxından və fəal iştirak edirlər. Uşaq böyüdüb
tərbiyə etmək missiyası da qadınlara həvalə edilir. Elə bu
səbəblərdəndir ki, çox vaxt qadınların öz ərləri onları hə-
mişə mətbəxdə görməyə adət etdiklərini söyləyirlər. Hətta
klassiklərdən birinin dediyi “kişinin ürəyinə yol mədədən
başlayır” fikrini xatırladanlar da olur.
Əvəzində nə baş verir? Sanki yüzillərdir ki, bəşəriyyət
iki qütbə parçalanıb: kişi və qadın. Kişilərə daha çox döyüş-
kənlik hissi aşılandığı üçün qəddar, qadınlara ədalət hissi
aşılandığı üçün ürəyiyumşaq olurlar.
Ölkəmizin ictimai-siyasi həyatı son illərdə qadınların
fəallığının artması ilə müşayiət olunur. Son illərin prezi-
|
