Azad İsa oğlu Qurbanov, Elçin Musa oğlu Məmmədov, Aygün Seyfəddin qızı Hüseynova

 
Misal 3 
Program Turqut_proqram_3; 
var n,i:longint; 
    s:boolean; 
begin 
    write ('N='); 
    readln (n); 
    s:=true; 
for i:=2 to n-1 do 
    if n mod i = 0 then begin 
    s:=false; 
    break; 
end; 
   if s=true then writeln ('Sade ededdir') 
   else 
   writeln ('sade eded deyil'); 
end. 
                                                 
1
 Burada n nişanı bildirir. 

---

 
360
 Proqram 
istifadəçinin daxil etdiyi tam ədədin sadə ədəd olmasını yoxlayır. 
Proqramda verilmiş 
break 
operatoru
 
dövrün yerinə yetirilməsini dayandırır və 
idarəni sonrakı operatora verir. 
 Praktikada 
bir-birinə daxil olan dövr operatorlarından da (mürəkkəb 
dövrləri təşkil etmək üçün) geniş istifadə olunur. 
Misal 4
. 
100
/
π
=
h
addımla 
a
x
x
a
y
)
cos(
)
sin(
−
=
 funksiyasının qiymətini 
{
}
3
;
5
.
2
;
2
;
5
.
1
;
1
=
a
qiymətlərində hesablamalı, harada, 
]
,
[
π
o
x
∈
.
 
Program tabl; 
var 
  y, x, a, dx : real; 
  i, j: integer; 
Begin 
Writeln(' Hesablamali:  y=A*sin(x)-cos(x)/A; '); 
Writeln('--------------------------------------------------'); 
Writeln('|   X   |  A=1.0 | A=1.5 | A=2.0 | A=2.5 | A=3.0 |'); 
Writeln('--------------------------------------------------'); 
  dx := pi/100; 
  for i:= 0 to 100 do 
     begin 
       x:= dx*i; 
       Write( x:8:4 ); 
               for j := 1 to 5 do 
         begin 
             A := 0.5*(j+1); 
             y := A*sin(x)-cos(x)/A; 
             Write(y:8:4) 
          end; 
                writeln ; 
          end; 
                End. 
Aşağıdakı cədvəlin köməyi ilə parametrli dövr operatorundakı dövrün gövdəsinin 
təkrarlanmasının sayını təyin etmək olar: 
Operator n
n=m 
n>m 
for…to…do m-h+1 
1 
dəfə yerinə yetirilmir 
for…downto…do yerinə yetirilmir 
1 dəfə n-m+1 
Sonrakı şərtli dövr operatoru.  
 Sonrakı  şərtli dövr operatoru başlıqdan -
repeat
, dövrün gövdəsindən və 
dövrün qurtarmasını müəyyən edən şərtdən ibarətdir və aşağıdakı yazılış formatına 
malikdir: 
Repeat    Until  <şərt>; 
Burada  şərt məntiqi ifadədir. Operator yerinə yetirilərkən  əvvəlcə 
repeat
 
və 
until
 xidməti sözləri arasında olan operatorlar yerinə yetirilir, sonra isə dövrün 
qurtarması şərti yoxlanılır. Əgər məntiqi ifadənin qiyməti false olarsa, onda dövrün 
gövdəsini təşkil edin operatorlar təkrar yerinə yetirilir. Əgər məntiqi ifadənin 
qiyməti  true olarsa, onda dövr sona çatır və dövr operatorundan sonrakı operator 

---

 
361
yerinə yetirilir. Dövrün gövdəsini təşkil edən operatorlardan biri elə olmalıdır ki, o 
dövrün qurtarması  şərtinə  təsir edə bilsin. Əks halda, dövretmə sonsuz olaraq 
davam edə bilər.  
Misal 5.
∑
=
=
100
1
2
1
n
n
y
 
funksiyasını  hesablamalı.