Azərbaycan xalqının ümummilli lideri

Məhsəti  Gəncəvi  XII  əsr  islam  Şərqi 

intibahının  tanınmış  Azərbaycan  təmsilçilərindəndir. 

Onun  rübailərində  insana,  insan  ləyaqətinə  və  əxlaqi 

məziyyətlərinin  gözəllik  və  bənzərsizliyinə  sonsuz 

hörmət  və  məhəbbətin  ideya-estetik  təzahürü 

qabarıqdır. Bu hal Məhsətinin insana bəslədiyi saf və 

ali  duyğulardan  qüvvət  alır.  Həmin  duyğular  poetik 

təsvir  obyektinin  -  insan  gözəlliklərinin  həyatiliyi  və 

etnik koloriti ilə də seçilir: 

Yolda tutdum onu and-amanla mən, 

Tərlədi gül üzü həya-şərmdən 

Solğun bənizimə güldü lütf edib, 

Əks oldu bənizim dişində, əhsən. 

Bu  rübaidəki  aşiqlə  məşuqun  etnopsixoloji 

davranışları  və  mənəvi-əxlaqi aləmləri  yüksək poetik 

sənətkarlıqla  təsvir  olunmaqla,  insanın  gözü  önündə 

klassik  bir  azərbaycanlı  obrazını  canlandırır.  Həmin 

sevgililər  özlərində  Azərbaycan  xalqına  məxsus  etnik-mənəvi  əxlaq  və  davranış 

normalarını  çox  gözəl  cəmləşdirmişlər.  Bu  eşq  əsiri  olan  gənclərin  əsil  insani 

keyfiyyətləri,  onların  saflıqla,  həyat  eşqi  və  zərifliklə  yoğrulmuş  mənəvi-əxlaqi 

xüsusiyyətləri şair tərəfindən məhəbbət və vurğunluqla, hörmət və ehtiramla təsvir və 

---

250 

 

tərənnüm edilmişdir. 

M.Gəncəvinin poeziyası insanın daxili mənəvi  dünyasına nüfuz etməklə, həm 

də  "...həyata  faciəli

 

münasibət  bəsləmir,  onun  gözəlliyini,  sevincini  tərənnüm  edir. 

İnsanda  nikbinlik  yaradır,  həyatdan  nəşələnmək,  zövq  almaq  meyli  oyadır.  ... 

İnsanın... duyğularını tərənnüm edir"[5]. 

Ümumiyyətlə,  Məhsəti  yaradıcılığı  humanizm  və  insana  məhəbbət  üstə 

köklənən  Azərbaycan  intibah  ədəbi-ictimai  fikrinin  parlaq,  estetik  cəhətdən  zərif  və 

daxili məzmun baxımından zəngin səhifələrindən biridir.