Jamoa mulki – muayyan
maqsad yo‟lida jamoaga birlashgan kishilar tomonidan moddiy va ma‟naviy boyliklarni hamjihatlik bilan o‟zlashtirishni bildiradi. Jamoa mulki davlat mulkini korxona jamoasi sotib olishi, badal to‘lab
korxona qurishi, aktsiya chiqarib, ularni sotish kabi yo‘llar orqali paydo bo‘ldi.
Jamoa mulkining muhim xususiyati shundaki, ishlab chiqarish vositalari va mehnat
mahsuliga ayrim shaxslar emas, balki ma‘lum guruh, kishilar egalik qiladi.Jamoa
mulkiga kooperativlarning, ijara va jamoa korxonalarining, aktsionerlar
jamiyatlari, xo‘jalik jamiyatlari va shirkatlarining, jamoa tashkilotlari va diniy
tashkilotlarning mulki kiradi.
Shaxsiy mulk - bu fuqarolar mulki bo‟lib, ularning shaxsiy yoki oilaviy ehtiyojini qondirishga xizmat qiladi. Bu mulk
shakli asosan shaxsning yoki uning oila a‘zolarining mehnati asosida ko‘payadi va
rivoj topadi. Fuqaroning shaxsiy mulki asosan ularning ijtimoiy ishlab chiqarishda
ishtirokidan, o‘z xo‘jaligini yuritishdan tushgan mehnat daromadlari hisobiga
vujudga keladi va ko‘payadi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida shaxsiy mulk aktsiyadan
keladigan dividend, bank foizlari, xususiy sohibkorlik daromadi kabi yangi
manbalarga asoslanadi.Shaxsiy mulk ob‘ektlari - bu turar joylar, bog‘-hovli va
uylar, transport vositalari, pul jamg‘armalari, uy-ro‘zg‘or va shaxsiy iste‘mol
buyumlari, yakka tartibda va boshqa xo‘jalik faoliyati uchun kerakli ishlab
chiqarish vositalari, ularda hosil qilingan mahsulot va boshqalar bo‘lishi mumkin.
«O‘zbekiston
Respublikasida
mulkchilik
to‘g‘risida»gi
qonunda
ko‘rsatilganidek, savdo, umumiy ovqatlanish, maishiy xizmat sohasidagi, xalq
xo‘jalik faoliyatining boshqa tarmoqlaridagi maydaroq korxonalar fuqaro va
ularning oila a‘zolarining mulki bo‘lishi mumkin. Shaxsiy mulk ob‘ektlari
ehtiyojlarini qondirish doirasidan chiqib, daromad topish yo‘lida ishlatilishi
mumkin. Xususiy
