Buxgalteriya va audit

4-mashq. Tushunchalar tahlili metodidan foydalanib matnda ajratib ko’rsatilgan 
so’z birikmalariga izoh bering. 
Tushunchalar 
Tushunchalar tahlili 
Tijorat yozishmalari 
Tashqi iqtisodiy faoliyatning turli tomonlarini rivojlantirishda tijorat 
yozishmalari ahamiyatli o'rin tutadi. Bunda bitim, shartnoma tuzish va bajarish 
bilan bog‘liq masalalar ifodalanadi. 
Tijorat yozishmalarining shakli aslida 150 yil avval Angliyada paydo bo'lgan 
va u ish yuritishda keng ommalashib ketgan. 
Tijorat yozishmalarida shartnomasimon hujjatlar qo'llaniladi. So'rovnoma, 
oferta (taklif xat), buyurtma xat, aksent (rozilik xati), bank hujjatlari (schet, 
faktura, avizo) ham shu tijorat xatlariga kiradi. 
Tijorat xatlari vazifasiga ko'ra: 1) so'rovga javob; 2) oferta-taklifga javob 
turlariga bo'linadi. Shuningdek, da'vo (reklamatsiya)ga javob shakli ham uchraydi. 
So'rov xatida tovar yetkazib berishni taklif etib murojaat etilishi yoki 
umuman tovar haqida ma'lumot berilishi so'raladi. Oferta (taklif)da oldi-sotdi 
shartnomasi tuzish uchun rozilik bildirganda yoziladigan hujjat. Oferta shartlariga 

---

rozi bo'linsa, bitim tuzilgan hisoblanadi. Taklifning biror sharti to'g‘ri kelmasa, 
yozishma davom etadi. 
5- mashq. Quyidagi so‘z birikmalari ishtirokida gaplar tuzing, so'ngra (ularni 
rasmiy yoki shaxsiy munosabatni ifodalashiga ko‘ra guruhlang, ular o'rtasidagi 
farqni izohlang. 
0‘qishga kirmoq, vazifasidan ozod etilmoq, salom yetkazmoq, belgilangan 
jadvalga muvofiq, ko'nglini ko‘-tarmoq, ko‘rishganimizda aytib bermoq, 
zimmasiga yuklamoq, yoshlar harakatiga qo‘shilmoq, vaqt topolmaslik, o‘qituvchi 
bo‘lib ishlamoq, harorat pasayishi oqibatida, xushxabar eshitgandan keyin. 
6 - mashq. Gaplarda tushirib qoldirgan so‘z va qo'shimchalami o'rniga qo‘yib 
ko‘chiring. Ushbu matnning oldingi matndan qanday farqlanishini tushuntiring. 
Toshkent axborot texnologiyalari universiteti 2- bosqich talabasi Ahror 
Rahmonov... shaxsiy a’zolik... ochishingiz... so‘raymiz. A. Rahmonov o‘qishni 
bitirgan taqdirda, hisob bo‘limiga kutubxona ma’lumotnoma... topshirma... unga 
shahodatnoma bermas... kafolat bera... . 
Ushbu majburiyat bajaril... holat... A. Rahmonov... dan kutubxonaga 
qaytarilmagan adabiyotlar... barcha moddiy javobgar... o‘z zimmamizga... ola... .