Dərslik Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin

______________Milli Kitabxana_____________ 

 40

həqarətdir... Mənim  ərim vəfat etmiş  və  mənim övladım yoxdur. 

Məgər mən öz nökərimi götürüb özümə  ər etməliyəm? Mən heç 

bir ölkəyə müraciət etməmişəm, mən ancaq sizə yazmışam. 

Deyirlər ki, sənin çoxlu övladın vardır. Onlardan birini mənə ver; 

o, mənim ərim və Misir torpağının fironu olar". 

Tutanxamonun dul arvadının məqsədi tam aydın deyildi. 

Lakin belə bir nəticə  çıxartmaq olar ki, o, Het dövləti ilə 

yaxınlaşmaqla Aralıq dənizi  ərazisində Misirin təsirini bərpa 

etmək və daxildə aparacağı siyasətdə müəyyən müxalifət 

qruplarının müqavimətini qırmaq istəyirdi. Lakin Misir əyanları, 

xüsusilə hakimiyyətə göz dikən dövlət xadimləri və Amon 

kahinləri yadellinin Misirdə ağalığını qəbul edə bilməzdilər. Buna 

görə Misirə yola düşən Het şahzadəsi Zanaazu Suriyada 

öldürüldü. Ehtimala görə, Het şahzadəsinin öldürülməsini Misir 

sərkərdəsi Xoremxeb təşkil etmişdi, çünki o, dul fıronəyə 

evlənmək istəyirdi. Lakin Anxesenpaamon qohumu olan qoca 

Eyeyə ərə getdi. 

Eye hələ Exnatonun dövründə yüksək vəzifəli  şəxs idi və 

Aton məbədinin pərəstişkarlarından biri olmuşdu. O, Nefertitinin 

dayəsi Teyeyə evlənmişdi. Eye "Allahın atası" rütbəsini daşıyırdı. 

Bu zaman Exnaton ilahiləşdirilmişdi və ona "Allah" kimi sitayiş 

edirdilər. Beləliklə, Eye rəsmən fironun "atası" elan edilmişdi. 

Tutanxamonun hakimiyyəti dövründə Eye vəzir vəzifəsinə kimi 

yüksəlmişdi. Ola bilsin ki, Eye gənc Tutanxamonun qəyyumu 

kimi ölkəni idarə edirdi. Eye cəmi dörd il hakimiyyət başında 

oldu. 

Exnatonun islahatlarının qəti ləğvi Xoremxebin (e.ə. 1334-

1306-ci illər) adı ilə bağlıdır. O, yerli hakimlərdən idi. Xoremxeb 

ali kahin dairələri ilə möhkəm  əlaqədə idi, müxtəlif inzibati və 

hərbi vəzifələrdə olmuşdu. Xoremxeb Tutanxamonun sərkərdəsi 

idi. Fiva şəhərinin köməyinə arxalanan Xoremxeb dövlət çevrilişi 

etdi və hakimiyyəti  əlinə keçirtdi. Öz hakimiyyətini 

qanunlaşdırmaq üçün o, Exnatonun arvadı Nefertitinin bacısına 

evləndi. O, yazılarında hakimiyyətə qanuni sahib olduğunu, 

allahın arzusunu yerinə yetirdiyini qeyd edir. O, III Tutmosu "öz 

atalarının atası" adlandırırdı. 

---