Dərslik Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin

______________Milli Kitabxana_____________ 

 41

Hakimiyyətə  gəldikdən sonra Xoremxeb Amon allahına 

ibadəti tamamilə  bərpa etdi. O, Aton ibadətini qəti ləğv etmək 

üçün tədbirlər gördü. Axetaton şəhərini boşaltdırdı, dəbdəbəli 

saray və malikanələri, məbədləri dağıtdı. Xoremxeb "Axetatonlu 

cinayətkar" adlandırdığı Exnatonun adını bütün abidələrdən 

sildirib onun yerinə öz adını yazdırdı, illərini öz hakimiyyətinə 

caladı. Tutanxamon və Eyenin də adları onun göstərişi ilə 

abidələrdən silindi. O, özünü bilavasitə III Amenxotepin varisi 

elan etdi. Xoremxeb hakimiyyətdə olmuş fironların siyahısından 

Exnatonun və hətta Tutanxamonun və Eyenin adlarını sildirdi. 

Qədim Misirin ən qədim və möhtəşəm memarlıq abidələri 

ehramlar idi. Ehramlar dünyanın 7 möcüzəsindən biridir. Qədim 

Misir Yer kürəsində ilk dövlət, dünya ağalığına iddia edən ilk 

qüdrətli imperiya olmuşdur. Bu dövlət xalqını tam itaətə gətirmiş 

güclü dövlət idi. Misir ali hakimiyyətinin  əsas prinsipləri-

sarsılmazlığı və ağlasığmazlığı ilə seçilmişdir. 

Qədim Misir mədəniyyətinin mühüm cizgilərı - misirlilərin 

özlərinin «qeyri-normallıq» hesab etdikləri «ölümə qarşı etiraz» 

olmuşdur. Ölməzliyə olan güclü meyl misirlilərin bütün 

dünyagörüşünü müəyyən etmiş, Misirin bütün dini fikrinə daxil 

olmuş  və  qədim Misir mədəniyyətini formalaşdırmışdır. Heç bır 

dünya sivilizasiyasında ölümə qarşı etiraz Misirdəki kimi bu qədər 

konkret, parlaq, bitkin ifadəyə malik olmamışdır. Ölməzliyə cəhd 

ölülər kultunun yaranmasına gətirib çıxarmışdır. Bu isə Misirin 

həm dini, həm də mədəni həyatında mühüm rol oynamışdır. Bunu 

Misirin iqtisadi, siyasi və  hərbi həyatına aid etsək onda həmin 

kultun necə əhəmiyyət daşıdığı bir daha məlum olur. Misirlilərin 

ölümlə razılaşmamağı belə bir dini etiqadı yaratmışdır ki, ölüm 

heç də son demək deyildir. Yerdə gözəl əbədi həyat uzana bilər. 

Ölən adam özünün dirilməsini gözləməlidir. Bunun üçün ölənin 

ölməz ruhlarından biri onun bədəni ilə təzədən birləşməli və həyat 

yenidən başlamalıdır. Ona görə də canlılar ölənlərin bədənlərinin 

qayğısına qalmalıdır. Bu qayğı üçün əsas vasitə mumiyalama idi. 

Mumiya hazırlamaq sənəti Misirdə  ən hörmətli sənət olmuşdur. 

Bununla yanaşı ölənin bədəninin saxlanılması üçün xüsusi 

məqbərələr yaradılırdı. Bu məqsədlə ehramlar tikilirdi. 

---