Dərslikdə təbiətdən istifadəyə dair bir çox məsələlər, konsepsiyalar
Yüklə 1,23 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
1
) zərər əsasında və 2 ) təbiəti mühafizə tədbirlərinə lazım olan zəruri xərclərin məbləği qədər. Yəni ödəmələr əvvəl 121 dən müəyyən edilmiş ekoloji normativlərə nail olmaq üçün kifayət etməli idi. Eksperiment göstərdi ki, təbiətdən istifadənin iqtisadi mexanizminin hüquqi əsası zəruri olaraq yaradılmalıdır. Deyilənlər təbiəti mühafizə sahəsində qazanılmış müəyyən müsbət nəticələrin ümumiləşdirilməsinə şərait yaratdı. Eyni zamanda bir çox neqativ hallar da aşkar edildi. Xüsusən, aydın oldu ki, əksər müəssisələr təbiəti mühafizə qanunlarına riayət etməyə hazır deyillər. Bununla yanaşı, ətraf mühitə dair dövlət statistikasında qeyri-təkmillik mövcud olduğu aşkar edildi. İkinci mərhələ 9 yanvar 1991-ci ildən başlayır. O zaman Rusiyada, sonralar isə digər respublikalarda hər il üçün ətraf mühiti çirkləndirməyə görə ödəmə normativləri müəyyən olunmuşdur. Analoji normativlər Azərbaycanda 2 mart 1992- ci ildə Respublika Nazirlər Sovetinin qərarı ilə təsdiq edildi. İki növ normativ müəyyən edildi: həddi yol verilə bilən tullantıları (axıntıları) yerləşdirməyə görə və həmin həddi aşmağa görə. Çirkləndirməyə görə ödəmə metodikası bu prinsiplər əsasında müəyyən edildi: - təbiəti mühafizə tədbirlərinin həyata keçirilməsinin sti- mullaşdırılması; - tullantımn (axmtımn) hər inqridiyenti üçün ödəmə; - vahid sahələrarası yanaşma; - regional xüsusiyyətlərin nəzərə alınması (ekoloji vəziyyət və ekoloji əhəmiyyət əmsallarının tətbiqi); - ödəmə tutulmasının sadəliyi və rahatlığı; Ödəmələr aşağıdakılara görə tutulurdu: - stasionar (daimi) və səyyar mənbələrdən atmosfer havasına zərərli maddələrin atılmasına görə; - zərərli maddələrin su obyektlərinə axıdılmasına görə; - bərk tullantılann yerləşdirilməsinə görə. Həddi yol verilə bilən atılmalar və axıntılar müvafiq normativlər çərçivəsində tutulan ödəmələr buraxılan məhsulun maya dəyərinə əlavə edilməlidir, toplanan pul vəsaiti isə təbiətin bərpasına yönəldilməlidir. Təbiəti mühafizə obyektlərinin 122 yaradılmasına və onların istismarına yönəldilən cari xərclər də məhsulun maya dəyərinə əlavə edilməlidir. Ətraf mühiti çirkləndirməyə görə ödəmələrin cəminə aşağıdakılar təsir göstərir: Yüklə 1,23 Mb. Dostları ilə paylaş:
|