Heç bir uşaq qanunsuz olaraq və ya özbaşınalıqla azadlıqdan məhrum edilməsin
III. AZƏRBAYCANDA YUVENAL ƏDLİYYƏ SİSTEMİNİN
Yüklə 1,06 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
III. AZƏRBAYCANDA YUVENAL ƏDLİYYƏ SİSTEMİNİN TƏKMİLLƏŞDİRİLMƏSİ ÜZRƏ TƏKLİF VƏ TÖVSİYƏLƏR
1.
13-14 Aprel 2006-cı il tarixində hökumət qurumları, beynəlxalq və milli QHT-lərin birgə səyi nəticəsində keçirilmiş “Azərbaycanda Yuvenal Ədliyyənin İnkişafı Perspektivlərinə dair 1-ci Milli Konfrans”ın nəticəsi olaraq yuvenal ədliyyənin inkişafına dair hazırlanmış Milli İnkişaf Planının qəbul edilməsi və onun icrasına çalışmaq.
2. Azərbaycan Respublikası Prezidenti və ya Ədliyyə Naziri yanında bütün aidiyyatı dövlət qurumları, milli və beynəlxalq təşkilatların nümayəndələrinin iştirakı ilə Azərbaycanda yuvenal ədliyyə sisteminin inkişafına dair ilə xüsusi komissiyanın yaradılması.
3. Yuvenal ədliyyə sistemini təşkil edən qurumların nümayəndələri tərəfindən fiziki gücün tətbiqi hallarının aradan qaldırılması məqsədilə səmərəli monitorinq mexanizminin qurulması. Yuvenal ədliyyə sistemini təşkil edən və yetkinlik yaşına çatmayan şəxslərin azadlıqdan məhrum edildiyi və ya müvəqqəti saxlandığı müəssisələrə, əvvəlcədən xəbərdarlıq etmədən, monitorinq səfərləri etmək üçün QHT- lərə xüsusi şərait yaradılması.
4. BMT-nin Uşaq Hüquqları Konvensiyası tərəfindən təsbit edilmiş hüquqların xüsusi tədris müəssisələrində təmin edilməsinə nəzarət etmək məqsədilə hökumət qurumları və QHT-lərdən ibarət birgə monitorinq mexanizminin yaradılmasına çalışmaq.
5.
Respublikada yetkinlik yaşına çatmayanlar arasında cinayətkarlıq və hüquq pozuntularına dair vəziyyətin müzakirəsi və nəticədə yetkinlik yaşına çatmayanlar arasında cinayətkarlıq və hüquq pozuntuların profilaktikası üçün tövsiyələrin və strategiyaların hazırlanması məqsədilə bütün aidiyyatı dövlət qurumlarının iştirakı ilə mütamadi ictimai müzakirələrin keçirilməsi.
6. Qanunla ziddiyyətdə olan yetkinlik yaşına çatmayanların reabilitasiyası, cəmiyyətə inteqrasiyası və həyat bacarıqlarının inkişaf etdirilməsi üçün mövcud mexanizmlərin gücləndirilməsi.
7.
Yetkinlik yaşına çatmayanlara barəsində həbs və azadlıqdan məhrubetməyə alternativ tədbirlərin geniş tətbiq edilməsi və icma əsaslı alternativlərin təşkilində ictimaiyyətin iştirakına dair geniş ictimai debatların keçirilməsi.
8. Hər bir rayonda uşaqların vəziyyətinə dair mütamadi olaraq məlumatların toplanması və saxlanması. Xüsusi tədris və ya tərbiyə müəssisələrinə yerləşdirilmiş uşaqlar da daxil olmaqla, uşaqların vəziyyətinə dair məlumata ictimai çıxışın təmin edilməsi. Bu məlumat bazası bütün aidiyyatı dövlət qurumları tərəfindən toplanmış məlumatlardan ibarət olmalıdır. Məlumat bazası uşaqlara dair işlərin sayı, müxtəlif müəssisələrdə və polis orqanlarının qeydiyyatında olan uşaqların sayı, törədilmiş cinayətlər və hüquqpozmaların növü və xarakteri, uşaqlara aid işlərə dair qəbul edilmiş qərarlar, övladlıq, qəyyumluq, himayəçilik, sosial və ictimai tədbirlər, tətbiq edilmiş alternativ tədbirlər, residivlər və s. məsələlərə dair məlumatı əks etdirməlidir. 40
9.
Uşaqlarla işləyən bütün dövlət qurumlarının nümayəndələrinin uşaq hüququqlarına dair beynəlxalq və milli qanunvericilik, BMT-nin UHK da daxil olmaqla məlumatlılığını artırmaq məqsədilə milli səviyyədə tədris və təlim proqramlarının təşkili. Bu proqramlar yetkinlik yaşına çatmayanlarla iş üzrə komissiya üzvlərinin təliminə çərçivəsində üstünlük verilməlidir.
10. Bakı Dövlət Universitetində, Naxçıvan Dövlət Universitetində yuvenal ədliyyə idarəçiliyi üzrə xüsisi təhsil proqramının və Ədliyyə Nazirliyinin təlim və tədris mərkəzlərində, DİN-in Polis Akademiyasında və digər ali məktəblərdə xüsusi tədris proqramlarının yaradılması.
11. Hakimlər, dövlət ittihamçıları, polis əməkdaşları, vəkillər və digər aidiyyatı dövlət qurumlarının nümayəndələri üçün keçirilən imtahanlara yuvenal ədliyyəyə dair sualların daxil edilməsi. Bu suallar BMT-nin UHK, Ər-Riyad təlimatları, Pekin və Tokio Qaydaları və s. beynəlxalq sənədləri də əhatə etməlidir.
12. Qanunla ziddiyyətə olan uşaqlar və onların ailələrinə hüquqi yardım göstərilməsi məqsədilə Uşaq Hüquqları üzrə Hüquq Klinikasının yaradılması.
13. Uşaq hüquqlarının müdafiəsi, uşaq hüquqlarının pozulmasına dair uşaqlar və ya onların valideynləri, yaxud qanuni nümayəndələri tərəfindən verilən şikayətlərə baxılması məqsədilə Uşaq Hüquqları üzrə Müvəkkil (Ombudsman) vəzifəsinin yaradılması.
14.
Uşaq hüquqları və ya yuvenal ədliyyə sahəsində işləyən müvafiq dövlət qurumlarının ixtisaslaşmış nümayəndələri üçün səmərəli tədris və təlim imkanlarının yaradılması.
15. Daxili İşlər Nazirliyi tərkibində, polis uşaq inspektorlarından ibarət, xüsusi Yuvenal Polis qurumunun yaradılması.
16. Ölkə üzrə yetkinlik yaşına çatmayanlara dair cinayət işləri ilə məşğul olmaq üçün Baş Prokurorluqda xüsusi yuvenal prokurorluq şöbəsinin yaradılması 61 . 17.
Azadlıqdan məhrum etmə yerlərindən azad edilmiş yetkinlik yaşına çatmayanların, habelə qanunla ziddiyyətdə olan uşaqların sosial reabilitasiyası, inteqrasiyası və tərbiyəsinə yönəlmiş yerli və milli proqramların hazırlanması və həyata keçirilməsi.
18.
Yetkinlik yaşına çatmayanlara dair cinayət işlərinə baxarkən məhkəməyə qədər yönləndirmə (diskresion) mexanizmləri və alternativ tədbirlərin tətbiqinə üstünlüyün verilməsinin təbliğ edilməsi.
19.
Yetkinlik yaşına çatmayanlar arasında hüquq pozuntularının profilaktikası məqsədilə xüsusi strukturlaşdırılmış və əsaslandırılmış preventiv proqramların hazırlanması və yetkinlik yaşına çatmayanlarla iş üzrə komissiyalar və digər aidiyyatı dövlət qurumları tərəfindən icra edilməsi.
20. Tərbiyə Müəssisəsində cinayət əməli və yetkinlik yaşına çatmayan şəxsin sosial vəziyyəti, psixoloji və əqli durumundan irəli gələn və onun ehtiyaclarının ödənilməsinə yönələcək ixtisaslaşmış fərdi reabilitasiya və sosial inteqrasiya proqramlarının hazırlanması və həyata keçirilməsi.
61 AR-nın CPM, Maddə 432.1. “Yetkinlik yaşına çatmayan şəxs barəsində ibtidai istintaq imkan dairəsində müvafiq ibtidai istintaq orqanlarının xüsusi bölmələri və ya yetkinlik yaşına çatmayan şəxslərələ müvafiq iş təjrübəsinə malik olan şəxslər tərəfindən aparılmalıdır.”
|