Individual rivojlanish biologiyasi fani zigota hosil bo‘lishidan organizmning tabiiy

 
Reyting savollari 
 
1.
Organizmning bir butunligi deganda nimani tushunasiz. 
2.
Organizmning bir butunkligining o‘zgarishi nimaga asoslanadi? 
3.
Embrional maydon deganda nimani tushunasiz? 
4.
A.G.Gurvich gepotezasining moxiyatini aytib bering? 
5.
P.Veys gipotezasining moxiyatini tushuntiring? 
6.
N.K.Kalsov gipotezasi nimalarga asoslanadi? 
7.
Fiziologik gradient nima? 
8.
Ch.Chayldning fiziologik gradient nazaryasining mohiyatini tushuntiring. 
9.
Dominant soha nima? 
10.
Dominant soha va induksiya o‘rtasida qanday o‘xshashlik va farqlar bor? 
11.
Ch.Chayld nazaryasi asosida embrionning rivojlanishi deganda nimani 
tushunasiz? 
12.
Embrion gradient sistemasining buzilishi nimalarga olib keladi? 
13.
F.Jilkrist va V.Fogt tajribalarini aytib bering. 
14.
Ch.Chayld nazaryasining ahamiyati nimalardan iborat? 
15.
Endokriologiya nimani o‘rganadi? 
16.
Integrrasiya nima? 
17.
Topologiya nima? 
18.
Biofizika nimani o‘rganadi? 
19.
Sinergetika nimani o‘rganadi? 

---

210 
XI-BOB. ORGANIZM RIVOJLANISHI VA MUHIT. 
K.F.Volf, X.I.Pander, K.M.Ber asos slogan solishtorma embriologiya va 
A.O.Kovalevskiy, 
I.I.Mechnikov 
asos 
slogan 
solishtirma 
embriologiya 
rivojlanayotgan organizmga tashqi muhit omillarining ta‘sirini o‘rganadi. 
XIX asrning oxiri va XX asrda asos solingan eksprimental embriologiya 
maktablari vakillari organism rivojlanishida tashqi muhit omillarining ahamiyatiga 
e‘tibor bermadilar (Shpeman ,Gertadius maktabi vakillari )yoki ayrim tadqiqotlar 
olib bordilar, xolos (V.Ru, P.P.Ivanov ). XX asrning boshlarida ko‘plab 
tadqiqotchilar embrional rivojlanish davrida tortishish kuchiga ,osmotic bosimga , 
muhitning gazlar tarkibiga ,suvning kimyoviy tarkibiga katta etibor berdilar. 
Rivojlanish mexanikasi nazaryasining asoschisi V.Runing qarashlari tarixiy 
ahamyatga ega bo‘ldi. U tuxum ichidagi ―determnasiyalovchi omil ―va
―realizasiyalovchi omillarni‖ farqlaydi. V.Ru fikricha ,hayvon organizmi 
rivojlanishida to‘rtta davr bor .embrional rivojlanishning birinchi davri irsiy 
omllar bilan belgilanadi, ikkinchi davr, bir tomondan irsiy omillar bilan, ikkinchi 
tomondan tashqi muhitning qo‘zg‘atuzchi omili bilan belgilanadi. Bu davrda 
organlar ichki omillar ta‘sirida rivojlanadi ammo ba‘zi organlar differensiasiyasi 
tufayli tropik qo‘zg‘atuvchi omil ta‘siri bo‘shlanadi .Uchinchi davr faqat tashqi 
muhit omillari bilan belgilanadi. Ba‘zi organlar gipetrofiyaga uchrasa, ba‘zilari
atrofiyaga uchraydi. V.Ru bu davrda troik qo‘zg‘atuvchiga katta etibor beradi. 
Qarilik to‘rtinchi davr hisoblanadi. 
XX asrning 40-yillarida hayvonlar rivojlanishida tashqi muhit omillari 
ta‘siriga katta e‘tibor berildi. Bu tadqiqotlar biologiya fanlarinng hamma sohalari 
uchun muhim ahamiyatga ega bo‘lib, organism rivojlanishi va butun ontogenezni 
boshqarish imkoniyatini ham beradi. Hayvonlar ontogenezni davrlarga bo‘lishga 
oid ko‘plab nazariyalar yaratildi. Natijada embrional rivojlanishda tashqi muhit 
omillarining vazifasini o‘rganish bo‘yicha embriologiyaning yangi yo‘nalishi 
paydo bo‘ldi. Shunday qilib, embrion imuniteti, radiobiologiya kabi 
embriologiyaning zamonaviy sohalari paydo bo‘ldi.