Iqtisodiy taraqqiyotning yangi xususiyatlari.
M eydzi
islohotlari mamlakatda feodal tarqoqlikka chek qo‘ydi. Nati-
jada yagona yapon ichki bozori vujudga keldi. Mamlakatda
yagona pul birligi — iyen joriy etildi. Elukumat ishlab chi-
qarishni industrlashtirish masalasiga Yaponiyani uning ichki
ishlariga chet davlatlar aralashuvi xavfidan himoya qiluvchi
asosiy omil deb qaradi. Shuning uchun ham davlat sanoat
korxonalari qurilishlariga hom iylik qildi. Asosiy sanoat
korxonalari davlat mablag‘i hisobiga qurildi, keyinchalik ular
imtiyozli asoslarda turli firmalarga sotildi yoki ijaraga berildi.
Davlat tadbirkorlikni har tomonlama rag‘batlantirdi va qo‘llab-
125
quwatladi. Meydzi islohotlari tarixga «Meydzi inqilobi» nomi
bilan kirgan.
0 ‘zingizni sinang:
♦ 1854-yilda ... .
♦ M a’rifatli boshqaruv — bu ... .
♦ 1867-yil... .
Yapon jangchilari ongiga ... kabi g'oyalar singdirilgan.
Modernizatsiya — z,um ona viyl ash t Irish.
Eksterritorial huquq — chetel fuqarolarining shaxsi,
uy-joyi va mol-mulki daxlsizligi hamda mahalliy davlat
sudining ularni sud qila olmasligi.
Savol va topshiriqlar 1
2
3
4
1. Nima sababdan A Q SH va Yevropa davlatlari uchun Yaponiyani
«ochilish»ga majbur etish zanir edi?
2. Yaponiyada Syogan hokimiyati qay tariqa a g ‘darildi?
3. Imperator Musuxito о ‘tkazgan islohotlar haqida nim alam i bilib
oldingiz?
4. Meydzi islohotlarining Yaponiya taraqqiyotidagi о ‘miga baho bering.
34-§. XVI — XIX asrning 70-yillarigacha
bo‘lgan davrda Koreya
Koreyaning kuchsizlanishi.
VII sinf «Jahon tarixi»
darsligidan ma’lumki, 1392-yili hokimiyatga kelgan Li
sulolasi asoschisi Li Song (1392—1398) Koreyani, awalgi
sulola davrida atalgan «Когуо» o‘rniga, «Choson» deb atadi.
Li Song davrida Koreyaning davlat tuzumi Minlar sulolasi
davridagi Xitoy namunasida qaytadan tashkil qilindi. Ammo
yangi davr boshlarida Koreya taraqqiyotda qo‘shni dav-
latlardan tobora ortda qolib bordi. Buning ichki sabablari XIV—
XV asrlarda o ‘rnatilgan yerga egalik qilishning feodal shakli
saqlanib qolayotganligida edi. Natijada feodallar (yer-mulk
egalari) va amaldorlar tomonidan davlat yerlarini egallab olish
hollari ko‘paydi, qishloq xo‘jaligida sudxo‘rlik avj oldi. Erkin
dehqonlar soni kamayib ketdi, dehqonlar qo‘zg‘olonlari avj
oldi. Qishloq xo‘jaligidagi bunday holatga shahar iqtisodi,
sanoat va savdoning past darajasi mos kelardi. Hunarmandlar
ham, huddi dehqonlar singari, qaram qilingan edi.
126
|
