Jahon tarixi

Reformatsiyaning boshlanishi. 
XVI asrda Angliya va 
Fransiya qirollari mutlaq hokimiyatga ega bo‘lib olgan bo‘l- 
salar, Germaniyada siyosiy tarqoqlik hukm surardi. Ya’ni, u 
mayda-mayda davlatlar (knyazliklar)ga boMinib ketgan. Shu 
sababli, Germaniya imperatori amalda real hokimiyatga ega 
boMmagan. Shuning uchun ham Germaniyada katolik cher- 
kovining ta ’siri hamon qudratliligicha qolgan. Germaniya 
aholisi, ham o‘z hukmdorlariga, ham cherkovga tinka-ma- 
dorni qurituvchi soliq to ‘lagan. Bundan tashqari, Rim katolik 
cherkovi Germaniyada katta mol-mulkka ham ega bo‘lib, o‘z 
daromadining katta qismini Germ aniyadan olgan. Im pe- 
ratorning kuchi Rimga yuboriladigan soliqlar miqdorini ka- 
maytirishga yetmagan.
Yuqorida qayd etib o‘tilgan omillar Germaniyada umumiy 
norozilikni keltirib chiqardi. Umumiy norozilikning yuzaga 
kelishiga, shuningdek, katolik marosimlarini bajarishning juda 
og‘irligi ham sabab bo‘ldi.
0 ‘zingizni sinang:
Reformatsiya — 
bu ....
Protestantlik — xristian dinining
M artin Lyuter.
Martin Lyuterning faoliyati. 
Refor­
matsiya 1517-yilda Germaniya aholisi- 
ning katolik cherkovini 
isloh
(reforma) 
qilishni talab qilib chiqishidan bosh- 
landi. Reformatsiyani knyazlarning bir 
qismi, shaharlik va dehqonlar qo‘llab- 
quwatladilar. Reformatsiya toMqinining 
kuchayishiga Vittenberg universitetida 
ilohiyotdan dars beruvchi Martin Lyuter 
ta ’limoti katta ta ’sir ko‘rsatdi.
18

---

U 1517-yili cherkov eshigiga dindorlarga qarata yozgan 
o ‘zining mashhur «95 
tezis»
deb atalgan 
xitobnomasini
yopish- 
tirib qo‘ydi. Xitobnomada indulgensiya savdosi qattiq qora- 
landi, Germaniyadagi cherkovni Rim Papasi qaramog‘idan 
ozod etish talab etildi, cherkovning esa «kamchiqim cherkov» 
bodishi yoqlandi. M artin Lyuterning «95 tezis»i butun Ger- 
maniyani todqinlantirib yubordi.
Ko‘p o‘tmay u cherkov Papasiz ham yashashi mumkin, 
deb baralla aytdi va bundan keyin Rimga soliqdan tushgan 
pullarni yubormaslikni taklif etdi. Cherkov knyazlarga va 
imperatorga bo‘ysunishi lozim, deb uqtirdi. Bu «qilmishlari» 
u c h u n R im Papasi L y u tern i shakkoklikda aybladi va 
Germaniyaga uni la’natlovchi yorliq yubordi. Biroq Lyuterni 
xalq qо ‘ 11 ab- q uvvat 1 ayotgan 1 igi uchun bu yorliqni Germaniya 
b o ‘ylab tarqatishning iloji bodmadi. Aksincha, M. Lyuter 
Papaning uni cherkovdan chetlashtirganligi to ‘g ‘risidagi 
qarorini talabalar ko‘z o‘ngida yoqib yubordi. Bu uning katolik 
cherkovi bilan aloqani butunlay uzganligini anglatar edi.