Kbt я25 uot (059) Baş redaktor
Yüklə 6,03 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ərazisi: 802 km² • Əhalisi: 37 400 • İşğal tarixi: 31.08.1993 •
- 875 il 1141-1209 Nizami Gəncəvi 275
- Rəssamlıq.Heykəltəraşlıq.Memarlıq
- Siyasət
- Riyaziyyat.Fizika.Astronomiya
- Kitabxanaşünaslıq.Biblioqrafiya
- SENTY ABR 5 10 277 SENTY
- SENTY ABR
- İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.az.wikipedikia.org www.kitab.az 1
- İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.en.wikipedia.org 12
|
23 Ərazisi: 1386 • km² Əhalisi: 105 000 • 125368 hektar ərazisi işğal olunub • İşğal tarixi: 23.08.1993 • 273 Tarixdə bu gün Qubadlı rayonunun işğalı günü 1993 AVQUST Qubadlı rayonunun 31 avqust 1993- cü il tarixində ermənilər tərəfindən iş- ğalından artıq 23 il ötür. Qubadlı rayonu 1933-cü ildə ya- radılmışdır. İnzibati mərkəzi Qubadlı şəhəridir. İnzibati bölgüsünə 1 şəhər, 93 kənd, 31 inzibati-ərazi dairəsi aid idi. Qubadlı rayonu şimaldan Laçın, cənubdan Zəngilan, şərqdən Xocavənd və Cəbrayıl rayonları, qərbdən Ermənistanla həmsərhəddir. Qubadlının iqtisadiyyatının əsasını taxılçılıq, heyvandarlıq, tütünçülük, baramaçılıq və üzümçülük təşkil etmiş- dir. Rayonda 27-si mexanikiləşdirilmiş olan 31 süd-əmtəə ferması mövcud ol- muşdur. Rayonda üzümün ilkin ema- lı üzrə 2 zavod fəaliyyət göstərmişdi. Tam gücü ilə işləyən asfalt zavodu təkcə Qubadlıya deyil, eyni zamanda qonşu rayonlara da xidmət etmişdir. Daş karxanası və mərmər sexi əhalinin tələbatını əsaslı şəkildə ödəmişdi. Qu- badlıda 21 rabitə müəssisəsi olmuş, avtomat stansiyası quraşdırılmışdı. 1950 nömrəlik həmin stansiyalar gecə- gündüz xalqın xidmətində dururdu. Ümumiyyətlə, Qubadlı rayonun- da 62 idarə və müəssisə fəaliyyət göstərmişdir. Rayonun 33 səhiyyə müəssisəsində 56 həkim və 511 tibb işçisi fəaliyyət göstərirdi. 4 xəstəxana, 5 həkim ambu- latoriyası, 54 feldşer-mama məntəqəsi, 4 əczaxana əhalinin sağlamlığının keşiyində durmuşdu. Rayon gigiyena- epidemiologiya mərkəzi və profilaktik dezinfeksiya şöbəsi yüksək səviyyədə iş aparırdı. Erməni işğalçıları Qubadlıda 94 kənd və qəsəbəni, 205 mədəni-məişət obyektini, 12 tarixi abidəni yandır- mış və talan etmişlər. İşğala qədər 33 800 nəfər əhalisi olan Qubadlıda 21 orta, 15 səkkizillik, 15 ibtidai məktəb, 7 məktəbəqədər təhsil müəssisəsi fəaliyyət göstərir, bu təlim-tərbiyə və təhsil müəssisələrində 1280 nəfər müəllim çalışırdı. Qubadlının işğalı zamanı 5 mindən çox nadir eksponat saxlanılan Qubadlı Tarix-diyarşünaslıq Muzeyi də ermənilər tərəfindən talan edilmişdir. IV əsrə aid “Gavur dərəsi”ndəki ibadətgah, 5-ci əsrə aid “Qalalı” və “Göyqala” abidələri, 14-cü əsrdə tikil- miş “Dəmirçilər” türbəsi, Hacı Bədəl körpüsü, Laləzar körpüsü, eləcə də Əyin, Yusifbəyli, Seytas, Qarağaclı, Xocamsaxlı kəndlərindəki digər tarixi abidələr hazırda işğal altındadır. Rayonda 111 mədəni-maarif müəs- sisəsi, o cümlədən 60 kitabxana, 10 mədəniyyət evi və 28 klub, 6 avto- klub olmuşdur. Qubadlı uğrunda gedən döyüşlərdə 54 nəfər şəhid olmuş, Qa- rabağ müharibəsində isə Qubadlının ümumilikdə 232 sakini şəhid, 146-sı əlil olmuşdur. 22 ildir ki, rayonun 30 min əhalisi məcburi köçkün həyatı yaşayır. 31 Ə d ə b i y y a t Düşmənə sipər Qarağac Bir ildə 16 şəhid verən bu kəndin sakinləri 22 ildir ki, Sumqayıt şəhərində səbirsizliklə torpaqları- na qayıdacaqları günü gözləyirlər /Ə.Səlimov //Azərbaycan .-2015.- 29 avqust.- S.7. Qubadlı ictimaiyyəti rayo- nun Ermənistan tərəfindən işğalının 22-ci ildönümü ilə əlaqədar tədbir keçi- rib /P.Sadayoğlu //Yeni Azərbaycan .-2015.- 1 sentyabr.- S. 6. Mərd və əməksevər insanla- rın diyarı Qubadlınin işğa- lından 22 il ötür /B.Qaraca //Azərbaycan .-2015.- 30 avqust.- S.7. Nigar. Qubadlı rayonunun işğalından 21 il ötür /Nigar //Palitra.- 2014.- 30 avqust.- S.11. İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.az.wikipedia.org www.kataloq.azeri.net www.karabakhblog.com www.milliqahraman.az Ərazisi: 802 km² • Əhalisi: 37 400 • İşğal tarixi: 31.08.1993 • 274 SENTY ABR
C.A.
C. Ş.
B. B.E.
Ç.A. Ç.
C.A. C.
Ş. B. B.E.
Ç.A. Ç.
C.A. C.
Ş. B. B.E.
Ç.A. Ç. C.A. C. Ş.
B. B.E. Ç.A.
C. Ç.A.
Ç. Ş.
B. 1 2
3 4
6 7
9 10
11 12
13 14
15 16
17 18
19 20
21 22 23
24 25
26 27
28 29 30
® Bilik Günü (15.09.2004) • Milli Musiqi Günü (18.09.1995) • Neftçilər Günü (20.09.1994) • Beynəlxalq Sülh Günü (21.09.1981) • Beynəlxalq Turizm Günü (27.09.1970) • Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Gəncə Regio- nal Elmi Mərkəzi Nizamişünaslıq institutunda Nizamişünaslığın aktual problemləri, Nizami Gəncəvi ensiklopediyasının yaradılması, Dünya Niza- mişünaslığının araşdırılması, Nizami Gəncəvi irsində sənətşünaslıq, Ni- zami Gəncəvinin elmi fəlsəfi görüşləri kimi mühüm sahələr tədqiq olunur. Nizamişünaslıq institutunda dahi şairin “Sirlər Xəzinəsi”, “Xos- rov və Şirin” poemaları yenidən tərcümə edilmiş, “Nizami Gəncəvi xələflər və sələflər”, “Nizami məqbərəsinin tarixi”, “Nizami Gəncəvi yaradıcılığına “Əxilik” ideologiyasının təsiri” adlı monoqrafiya- lar yazılmış və bu istiqamətdə tədqiqatlar davam etdirilməkdədir Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası rəyasət heyətinin qərarı ilə Gəncə Regional Elmi Mərkəzinin (AMEA Gəncə Bölməsi) nəzdində fəaliyyət göstərən Nizamişünaslıq şöbəsinin bazasında Nizami Gəncəvi Mərkəzi yaradılmışdır. Dahi Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvinin 870 illik yubileyi münasibətilə “Nizamişünaslıq” jurnalı nəşr edilməyə başlamışdır. Jurnalda ölkəmizdə və xaricdə olan görkəmli nizamişünas alimlərin fundamental elmi məqalələri öz əksini tapır. “Nizamişünas- lıq” jurnalı nizamişünaslıq elminin koordinasiyası rolunu oynamaqdadır. 1 sentyabr Gün çıxır 07:07 Gün batır 20:31 30 sentyabr Gün çıxır 07:35 Gün batır 19:42 24 avqust- 23 sentyabr Qız bürcü Nişanəsi yerdir. Günəşin Qızlar bürcünün keçdiyi dövrdə doğulanlar hər işdə aydınlıq, dəqiqliyin olmasını istəyirlər.
275 Milli ədəbiyyat Publisist, yazıçı Abdinov Tofiq Məhərrəm oğlunun (Tofiq Abdin) (01.09.1941- 24.02.2014) anadan olmasının 75 illiyi Şair, dramaturq Sadıqov Novruz İsmayıl oğlu (Novruz Gəncəli) (12.09.1921- 19.10.1995) anadan olmasının 95 illiyi Şair Nəsirli Müzəffər Qasım oğlunun (14.09.1911-01.01.1980) anadan olmasının 105 illiyi
Xalq rəssamı Şıxəliyev Oqtay Yusif oğlunun (03.09.1931-30.01.2012) anadan olmasının 85 illiyi Əməkdar incəsənət xadimi, boyakar Hüseynov Əyyub Müseyib oğlunun (03.09.1916-17.04.1998) anadan olmasının 100 illiyi
Çex bəstəkarı, çex klassik musiqisinin banilərindən biri Dvorjak Antoninin (08.09.1841-01.05.1904) anadan olmasının 175 illiyi Əməkdar incəsənət xadimi, fəlsəfə elmləri doktoru, professor Abdullazadə Gülnaz Abutalıb qızının (07.09.1946) anadan olmasının 70 illiyi Xanəndə Abdullayev İslam Əbdül oğlunun (09.09.1876-22.09.1964) anadan olmasının 140 illiyi Xalq artisti, müğənni Əhmədov Mobil Salman oğlunun (10.09.1931-03.06.2006) anadan olmasının 85 illiyi Əməkdar artist, müğənni Haqverdiyev Xanlar Məmməd oğlunun (25.09.1906- 05.12.1980) anadan olmasının 110 illiyi Rus bəstəkarı, SSRİ Xalq artisti Şostakoviç Dmitri Dmitriyeviçin (25.09.1906- 09.08.1975) anadan olmasının 110 illiyi
Xalq artisti Nuriyev Yaşar Məmmədsadıq oğlunun (Yaşar Nuri) (03.09.1951- 22.11.2012) anadan olmasının 65 illiyi Xalq artisti Əminə Yusifqızının (24.9.1936) anadan olmasının 80 illiyi Xalq artisti Məmmədov Ramiz Soltanəli oğlunun (26.09.1956) anadan olmasının 60 illiyi Milli Qəhrəmanlar Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Kərimov Kazımağa Mövsüm oğlunun (01.09.1951-15.06.1992) anadan olmasının 65 illiyi Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Məmmədov Seymur Qəhrəman oğlunun (18.09.1971-01.04.1992) anadan olmasının 45 illiyi Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Qubadov Arif Vəliş oğlunun (20.09.1966- 25.09.2009) anadan olmasının 50 illiyi 2016
SENTY__ABR__5__10__277__SENTY'>SENTYABR 278
277 280
282 281
279 285
286 287
283 284
276 Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Yusifov Zakir Tofiq oğlunun (29.09.1956- 11.10.1992) anadan olmasının 60 illiyi Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı İbrahimov Mirələkbər Mirələsgər oğlunun (30.09.1961-05.03.1994) anadan olmasının 55 illiyi
Hüquq elmləri doktoru Hacıyev Xanlar İrşad-Faiq oğlunun (09.09.1956) anadan olmasının 60 illiyi
Şərqşünas, filologiya elmləri doktoru Nağısoylu (Nağıyev) Möhsün Zellabdin oğlunun (01.09.1946) anadan olmasının 70 illiyi
Akademik Sultanov Hacıbəy Fərəculla oğlunun (20.09.1921-05.03.2008) anadan olmasının 95 illiyi
Akademik Namazova Adilə Əvəz qızının (09.09.1926) anadan olmasının 90 illiyi Akademik Quliyev Ələkbər Məmməd oğlunun (27.09.1911-1983) anadan olmasının 105 illiyi Texnika.Mühəndis işi Əməkdar mühəndis, neft və qaz quyuları qazılması sahəsində mütəxəssis Rüstəmbəyov Əsəd Fətulla oğlunun (02.09.1911-17.10.1982) anadan olmasının 105 illiyi Texnika elmləri doktoru Babazadə Fikrət Ələkbər oğlunun (19.09.1931- 08.05.2000) anadan olmasının 85 illiyi Kitabxanaşünaslıq.Biblioqrafiya Sədərək rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sisteminin (04.09.1991) yaradılmasının 25 illiyi
Erməni separatçıları qondarma dövlətin – “Dağlıq Qarabağ Respublikası”nın yaradıldığını elan ediblər (02.09.1991) Heydər Əliyev Naxçıvan MR Ali Məclisinin sədri seçilmişdir (03.09.1991) Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi təşkil edilmişdir (05.09.1991) Jurnalistlərin Beynəlxalq Həmrəylik Günü (08.09.1958) Azərbaycanda ilk Prezident seçkiləri keçirilmişdir (08.09.1991) Bakı müsəlman qız məktəbinin təntənəli açılışının (09.09.1901) 115 illiyi Qurban bayramı (12-13.09) Azərbaycan Kommunist Partiyası ləğv edilmişdir (14.09.1991) Bilik Günü (15.09.2004) Milli Musiqi Günü (18.09.1995) Neftçilər Günü (20.09.1994) Beynəlxalq Sülh Günü (21.09.) Beynəlxalq Lal-Kar Günü (24.09.1951) Beynəlxalq Turizm Günü (27.09.1980) 289 288
295 297
291 290
296 293
292 294
SENTY ABR 5 10 277 SENTY ABR 5 10 Milli ədəbiyyat 75 illiyi Tofiq Abdin 1941-2014 SENTY ABR Tofiq Məhərrəm oğlu Abdinov (To- fiq Abdin) 1941-ci il sentyabr ayının 1-də Salyan rayonunun Qırmızıkənd kəndində anadan olmuşdur. Orta məktəbi bitirdikdən sonra 1959-1960-cı illərdə Salyan rayonu- nun “Bolşevik” kolxozunda sıravi işçi, 1960-cı ildə isə Qırmızıkənd kənd ki- tabxanasının müdiri vəzifəsində çalış- mışdır. 1960-1966-cı illərdə Bakı Komvol fabrikində usta köməkçisi kimi çalış- mış, 1962-1968-ci illərdə M.A.Əliyev adına Azərbaycan İncəsənət İnstitu- tunun (indiki ADMİU) Teatrşünaslıq fakültəsində təhsil almışdır. 1967-ci ildə Azərbaycan Sovet En- siklopediyasında (ASE) korrektor, ki- çik redaktor vəzifələrində işləmişdir. 1968-ci ildən “Qobustan” jurnalın- da teatr və kino redaksiyasının müdiri vəzifəsində çalışmış, istedadlı jurnalist və şair kimi nüfuz qazanmışdır. 1969-cu ildə Böyük Vətən müharibəsində itkin düşmüş sənət adamları haqqında ilk sənədli “Etüd” oçerklər kitabı çap olunmuşdur. 1984-cü ildə “Bəlkə bir də görüş- dük” adlı oçerklər toplusu, 1986-cı ildə “Günlər Bəşirsiz keçir” adlı kitabı işıq üzü görmüşdür. “Nəğməli gecələr” (şeirlər - 1972), “Ata sevgisi” (şeirlər - 1978), “Sahil- siz dünya” (şeirlər və poema - 1986), “Bəşir Səfəroğlu” (1986), “Səhərimiz ayaq açır” (şeirlər - 1991) və s. bu kimi ədəbi, publisistik kitabları çap olun- muşdur. 2005-ci ildə “Ah, İstanbul... İstan- bul...: Türkiyə İstanbul 1993-1998 “ adlı son kitabı işıq üzü görmüşdür. Naxçıvan Poeziya Teatrında Rəsul Rzanın şeirləri əsasında hazırladığı “Bir gün də insan ömrüdür” kompozi- siyası tamaşaya qoyulmuşdur. Tofiq Abdin 1993-2001-ci illərdə Türkiyədə yaşamışdır. Türkiyədə çalışarkən “Orta doğu” və “Asiya” qəzetləri ilə əməkdaşlıq etmişdir. La- kin 2001-ci ildən doğma jurnalı olan “Qobustan”a qayıtmış, burada 2005- ci ilə kimi məsul katib vəzifəsində işləmiş, həmin jurnalda maraqlı yazı- larla çıxış etmişdir. 2005-2006-cı illərdə “Ulduz” jurnalında ədəbi işçi, Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Tu- rizm Nazirliyində Teatr sektorunda aparıcı məsləhətçi, 2006-cı ildə isə “Mədəniyyət” qəzetində baş redakto- run müavini vəzifələrində işləmişdir. Həmçinin bu illər ərzində şairin “Şeirlər” (2001), “Proza” (2006), “Po- eziya” (2009) və bu kimi kitabları çap olunmuşdur. Respublika mətbuatında bir- birindən maraqlı yazılarla çıxış etmiş- dir. 2002-ci ildə Xalq şairi Rəsul Rza adına Beynəlxalq ədəbiyyat mükafatı- na, 2010-cu ildə isə “Azərbaycan Res- publikasının Əməkdar mədəniyyət iş- çisi” fəxri adına layiq görülmüşdür. Tofiq Abdin 2014-cü il fevral ayının 24-də vəfat etmiş, Bakıda dəfn olun- muşdur.
278 Milli ədəbiyyat 95 illiyi Novruz Gəncəli 1921-1995 SENTY ABR Nоvruz İsmаyıl оğlu Sаdıqоv (Novruz Gəncəli) 1921-ci il sеntyаbr ayının 12-də Bаkı şəhərində аnаdаn оlmuşdur. 8 yaşında ikən atasını itir- miş, qardaşının himayəsində yaşa- mışdır. 1929-1934-cü illlərdə H.Z.Tаğıyеv аdınа Tохuculuq fаbriki nəzdindəki 63 sаylı оrtа məktəbdə ibtidаi təhsil аlmışdır. Sonra Gəncədə toxuculuq fabrikində işləmiş, Gəncə şəhərindəki 3 saylı beynəlmiləl orta məktəbdə təhsilini davam etdirmişdir. Novruz Gəncəli 1939-cu ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki BDU) filologiya fakültəsinə daxil olmuşdur. Universitetin II kur- sunda oxuyarkən qardaşının ölümü ilə əlaqədar olaraq əyani təhsildən qi- yabi təhsilə keçmişdir. 1941-1943-cü illərdə Lerik ra- yonunun kəndlərində müəllim və məktəb müdiri vəzifələrində işləmiş, 1943-1946-cı illərdə Bakıda Dövlət Təhlükəsizliyi orqanlarında, 1946- 1949-cu illərdə “Azərbaycan gəncləri” qəzeti redaksiyasında, Azərbaycan Baş Mətbuat İdarəsində, 1949-1950- ci illərdə isə Аzərbаycаn Yаzıçılаr İttifаqının “Nаtəvаn” klubundа çаlışmışdır. 1950-1960-cı illərdə
Nov- ruz Gəncəli “Ədəbiyyаt” qəzеti rеdаksiyаsındа Tənqid şöbəsinin mü- diri, “Аzərbаycаn gəncləri” qəzеti rеdаksiyаsındа ədəbi işçi, Аzərbаycаn KP MK Təbliğаt və təşviqаt şöbəsində təlimаtçı, 1960-1976-cı illərdə isə “Аzərbaycаn” jurnаlı rеdаksiyаsındа bаş rеdаktоrun müаvini vəzifələrində işləmişdir. 1976-cı ildən Аzərbаycаn Yаzıçılаr İttifаqındа pоеziyа üzrə məsləhətçi olmuşdur. Yaradıcılığa erkən yaşlardan baş- lamışdır. Hələ 22 yaşı olarkən şairin “Odlu ürəklər” (1943) adlı ilk kitabı işıq üzü görmüşdür. Ömrünün sonuna kimi yazıb- yaradan şairimiz Novruz Gəncəlinin sağlığında 14 kitabı çap olunmuş- dur. “Unudulmaz günlər” (1949), “Şeirlər” (1950), “Üç dost” (1953), “Könüllər açılanda” (poema-1954), “Unuda bilmirəm...” (şeirlər-1958), “Dalğalar” (şeirlər-1959), “Mənim mahnılarım” (şeirlər-1963), “İnsan və qızılgül” (şeirlər və poema-1968), “Pyeslər” (1971), “Şah və tutuqu- şu” (1973), “Əbədi dost” (şeirlər və poema-1984) və s. şeir kitabları nəşr edilmişdir. 1945-ci ildən Yazıçılar Birliyinin üzvü olmuşdur. Novruz Gəncəli həmçinin bir sıra xarici ölkə ədəbiyyatından dilimizə nümunələr də tərcümə etmişdir. C.Bаyronun “Gаvur”, Y.Çаrеntsin “Hаmı üçün” pоеmаlаrını, А.Mаkаyо- nоkun “Tribunаl”, C.Pаtrikin “Missis Səvinc”, B.Brехtin “Kurаj аnа və оnun uşаqlаrı”, Abayın “İsgəndər”, Eminesku Mixayın “Qəriblikdə” (şeirlər) və s. əsərləri dоğmа dilimizə çеvirmişdir. Görkəmli şair bir sıra keçmiş SSRİ mеdаllаrı ilə təltif еdilmişdir. Novruz Sadıqov (Novruz Gəncəli) 1995-ci il oktyabrın 19-da Bakıda vəfat etmişdir.
|