ELEKTR QURILMALARNI AVARIYA HOLAT1DA ISHLASHDAN HIMOYALASH Vagonlar elektr ta’m inotini loyhalashda ularni uzluksiz elektr enei^iyasi bilan ta’minlash ko‘zda tutiladi. Poyezd harakati vaqtida generator qisqa muddat (1 soat atrofida) o ‘ta yuklanish rejimida ishlashi mumkin. Generator ishdan chiqqan vaqtda iste’molchilarga elektr energiya akkum ulator batareyasi yoki q o ‘shni vagondan vagon osti m agistrali orqali yetkaziladi. Vagon osti m agistralidan ta ’m inot olib borilganda, ikkala vagon quwatining yig‘indisi bitta vagon quwatidan ortmasligi zarur. Avariya holatlarini oldini olish va yong‘in chiqish havfini b artaraf qilish m aqsadida barcha elektr qurilmalar maxsus himoya vositalari bilan ta’minlangan va signal apparatlari bilan jihozlangan bo’iish i kerak.
Avtomatik uzgichlar (avtomatlar). U lar o ‘zgarm as va o ‘zgaruvchan tok tarm oqlardagi avariya holatlarini oldini olish uchun xizmat qiladi. Yo‘lovchi tashuvchi vagonlarda qoMlanuvchi avtom atlar bir vaqtning o ‘zida o'ta yuklanish tufayli issiqlik va qisqa tutashish tufayli maksimal tok him oyasini bajaradi Yuqori (100 A va undan yuqori) toklarga mo’l jallangan vagonelektrostansiya va refrijeratorli vagonlarda qo’l lanuvchi avtomatlar kuchlanish pasayganda himoyani ham m asofadan turib boshqarish va signalizatsiya amallarini bajaradi.
1.5rasm Avtomatik uzgich sxemasi.
Vagon o ‘zgaruvchan tok generatorlarini nosimmetrik ish rejimlaridan himoyalash Vagon generatorlarida nosimmetrik holat nosimmetrik avariyalar ro ‘y berganda, bitta faza uzilib qolganda (m asalan, bitta faza him oyalagichi kuyib qolganda) ro‘y beradi. N osim m etrik holatlarni tahlil qilish uchun sim m etrik tashkil etuvchilar usuli qo 'llan ad i. B unda nosim m etrik tok tizim lari sim m etrik tashkil etuvchilar - to‘g‘ri, teskari va nol ketm a-ketliklarga ajratiladi va h ar birining ta ’siri alohida hisobga olinadi.
Nosimetrik holatlar yuz berganda generator rotori qizishi va vibratsiyadan him oyalashnishi uchun maxsus himoya vositalari ishlab chiqilgan. U larning ishlash tam oyili generator va yuklam a elektr sxem alari «yulduz» bo‘yicha ulanganda ular nol nuqtalari oralaridagi kuchlanish simmetrik holatda nolga teng bo'lishiga asoslangan. S im m etriya buzilganda, bu nuqtalar oralarida kuchlanish paydo b o ‘ladi. H im oya sxem asida (9.9,a-rasm ) uchta bir xil rezistor R1 - R3 li qarshilik R (o ‘zaro ular «yulduz» sxem asiga ulanib) generator fazalariga ulab qo’yilgan.
1.6rasm Generatorni nosim m etrm ik holatdan himoyalashning funksional sxemasi (a), ko manda hosil qiluvchi bo‘g‘inning soddalash tirilg an sxem asi (b).