M. agayev, D. C.ƏSGƏrov fiZİkadan laboratoriya iŞLƏRİNƏ RƏHBƏRLİK

nəzərə alsaq

yaza bilərik.

Bu ifadə isə dövrə hissəsi üçün Om qanununun inteqral şəklidir. Burada, l - naqilin uzunluğu, U – naqilin uclarındakı gərginlikdir. R- nailin müqaviməti olub naqilin materialından və həndəsi ölçülərindən asılıdır. En kəsiyinin sahəsi S, uzunluğu isə l olan silindrik formalı naqillərin müqaviməti



(1)
ifadəsi ilə təyin edilir.

Müqavimətin təyin edilməsinin müxtəlif üsulları mövcuddur. Bu işdə müqavimətin təyini üsulu dövrə hissəsi üçün Om qanununa əsaslanır. Təcrübi qurğunun sxemi Şəkil 1 – də təsvir edilmişdir. Bu sxem voltmetrin müqaviməti ölçüləcək müqavimətdən çox böyük olduqda istifadə edilir.

Təsvir olunan sxemdə ampermetr rezistor (R_x) və voltmetrdən (V) keçən cərəyan şiddətlərinin cəmini ölçür





olduğunu nəzərə alsaq voltmetrin və ampermetrin göstərişləri arasındakı əlaqə

(2)
kimi olacaqdır. Burada R_v voltmetrin daxili müqavimətidir. (2) ifadəsindən R_x –i təyin edərək

(3)

alırıq. Naqilin müqavimətini təyin etdikdən sonra onun en kəsiyinin sahəsini və uzunluğunu bilərək (1) və (3) ifadələrinə əsasən xüsusi müqavimətin qiymətini təyin emək olar:

(4)

Burada d - naqilin en kəsiyinin diametridir.