2000 dal. Ģərab almaq tələb olunur.
~ 245 ~
materialın miqdarını tapırıq:
Bəhməz - Y
2
=8·2000/62=258 dal;
ġərab materialı - Y
3
2000-Y
1
-Y
2=
2000-Y
1
-258=1742-Y
1
;
2-ci bərabərlikdə yerinə yazsaq -14,2·(1742-Y
1
)+96,5Y
1
=3400;
SadələĢdirsək: 82,3 Y
1
= 9250;
Spirt Y
1
=9250/82,3=112,4 dal. Nəhayət yerinə yazsaq Ģərab
materialı
Y
3
= 1742-112,4= 1629,6 dal.
Aparılan hesabatı yoxlayaq:
Tündlük= (1629,6·14,2+112,4· 96,5)/2000=17,0 h.%
ġəkər =258·62/2000=8,0q/100 ml
2) Kupaj yolu ilə tündlüyü 16 həcmi %, Ģəkəri 18 faiz olan
10000 dal. Ģərab hazırlamaq tələb olunur.Kupaja daxil olan əsas
Ģərab materialları verilir (cədvəl 11.1).
Cədvəl 11.1
Kupaja daxil olan əsas Ģərab materialları
Ģ/m
Həcmi,
dal
Tündlü
yü, h.%
ġəkər,
dal, %
Ümumi miqdarı
Spirt,
dekalitr
dərəcə
ġəkəri,
%-lə
1.
3000
15,0
18,0
45000
54000
2.
3000
17,0
15,0
51000
45000
3.
2500
16,0
14,8
40000
37000
Cə
mi:
8500
-
-
136000
136000
Kupajı lazımi kondinsiyaya çatdırmaq üçün aĢağıdakı
materiallar vardır:
Vakuum Ģirəsi, Ģəkərliyi -80%
Rektifikasiya olunmuĢ spirt, tündlüyü -96h.%
TurĢ Ģərab, tündlüyü -10h.%
Kondisiyanı təmin etmək üçün kupaja vurulacaq spirt və Ģəkərin
~ 246 ~
ümumi miqdarını tapaq.
10000x16,0= 160000 dərəcə spirt
10000x18,0= 180000% Ģəkər
Əsas qrup Ģərab materialları ilə kupaja daxil olmuĢdur:
Spirt- 136000 dərəcə
ġəkər- 136000%
Kupajda çatmayan Ģəkərin miqdarını təyin edirik.
180000-136000= 44000%
Bu miqdar Ģəkər vakuum Ģirəsi Ģəklində verilə bilər.Onun
həcmini tapmaq üçün kupajda çatmayan Ģəkəri vakuum Ģirəsinin
Ģəkərinə bölürük.
V
Ģ
=
550
80
4400
dal
Lazım olan tündlüyü almaq üçün, kupaja əlavə olaraq 160000-
136000=24000 dərəcə spirt verilməlidir. Bu miqdar spirt,
rektifikasiya olunmuĢ spirt və turĢ Ģərab Ģəklində verilə bilər. Onun
həcmini tapırıq.
10000-8500-550=950 dal.
Rektifikasiya olunmuĢ etil spirti və turĢ Ģərabın həcmi aĢağıdakı
qaydada tapılır.
Y
sp
+ Y
Ģ
= 950
Burada; Y
sp
-spirtin, Y
Ģ
- Ģərabın həcmidir
Y
sp
·96+Y
Ģ
·10=24000
Birincidən Y
sp
tapırıq:
Y
sp
=950-Y
Ģ
;
Ikincidə yerinə qoysaq,
(950-Y
Ģ
) ·96+Y
Ģ
·10=24000
91200-96 Y
Ģ
+10 Y
Ģ
=24000
86 Y
Ģ
=67200
~ 247 ~
Y
Ģ
=881 dal
Deməli, turĢ Ģərab 781 dal, spirt 950-781=169 dal. miqdarında
əlavə olunmalıdır.
Hesabatın düzgünlüyünü yoxlayaq (11.2 saylı cədvəl üzrə):
Cədvəl 11.2
Kupajı yoxlama cədvəli
Ģ/m
Həcmi,
dal
Tündlüyü,
h.%
ġəkər,
dal, %
Ümumi miqdarı
Spirt,
dekalitr
dərəcə
ġəkəri,
%-lə
1.
3000
15,0
18,0
45000
54000
2.
3000
17,0
15,0
51000
45000
3.
2500
16,0
80.0
40000
37000
4.
550
-
14,8
-
44000
5.
781
10.0
-
7800
-
6.
169
96.0
-
16224
-
Cəmi:
10000
-
-
160024
180000
Yoxlama hesabatın düzgün aparıldığını təsdiq etdi.
Göstərilən misallarda spirt itkisi, Ģərab və Ģərab materiallarının
həcmi sıxılması nəzərə alınmamıĢdır. Tərkibin üç göstəricisinə
görə kupajın hesablanması çox nadir hallarda aparıldığından və
çoxhəcmli hesablama iĢi tələb etdiyindən, ona xüsusi yer ayırmağı
lazım bilmədik.