MergedFile

Şəkil 1.2. Milli və beynəlxalq patent ərizələrinin verilmə imkanları.
 
  Patent  Kooperasiyası  haqqında  Müqavilə  (ingl.  Patent  Cooperation 
Treaty,  PCT)  1978-ci  ildə  qəbul  edilib.  O,  Azərbaycan  Respublikasında 
25.12.1995-ci  ildə  qüvvəyə  minib.  1978-ci  ildə  Vaşinqtonda  patent 
mühafizəsi  üzrə  ölkələrarası  kooperasiyanı  yaxşılaşdırmaq  məqsədilə 
imzalanan  bu  müqavilə  əqli  yaradıcılığın  genişlənməsində  coğrafi  sədləri 
aşmağa xidmət edirdi. PCT patent ərizəsinin üstünlüyü ondan ibarətdir ki, 
bu  sistem  daxilində  alınan  patent  PCT-yə  daxil  olan  bir  çox  ölkələrdə 
qüvvədə  olur.  Patentin  hansı  ölkələrdə  eyni  zamanda  qeydiyyatdan 
keçirilməsinə iddiaçı özü qərar verir. Yəni burada avtomatik olaraq patentin 
bütün  140  üzv  ölkədə  qeydiyyatdan  keçməsi  baş  vermir.  Ölkələrin  sayı 
patent  xərcini  artırır,  çünki  hər  ölkənin  öz  daxili  qiymət  strukturu 

---

Tədqiqat işlərinin fəlsəfəsi 
 
 
 
44 
mövcuddur. PCT proseduru milli və beynəlxalq olaraq iki mərhələyə bölü-
nür. Milli mərhələdə ixtiraya iddia ərizəsi ölkədaxili qaydalara əsasən icra 
edilir. Bu təşkilat daxilində beynəlxalq patentə ərizə verildikdən sonra ilkin 
beynəlxalq  ekspertiza  aparılır  və  beynəlxalq  patent  ərizəsi  çap  edilir. 
Beynəlxalq patentin çap olunması 18 ay çəkir. Bundan sonra verilən ərizə 
hər  bir  ölkə  daxilində  mövcud  qaydada  yoxlanılır  və  uyğun  qərar  qəbul 
edilir. PCT üsulunun iki böyük üstünlüyü vardır. Birincisi odur ki, hər bir 
iddiaçı patent ərizəsini öz ana dilində verə bilər. İkinci üstünlük milli patent 
mərhələsindən sonra gələn beynəlxaq ekspertiza prosedurudur. Yəni, patent 
xərci 12 ay sürüşmüş şəkildə yaranır. Bu isə milli patent mərhələsində uğur 
vəd  etməyən  patent  üçün  xərclərin  azaldılmasına  yol  açır.  Çatışmayan 
cəhəti odur ki, bir çox ölkələr beynəlxalq ekspertizanın nəticələrini tanımır 
və  öz  ölkələri  daxilində  yenidən  yoxlama  aparırlar.  Nəticədə  əlavə  xərc 
yaranır. Hal-hazırda PCT üzvlərinin sayı 140-dan çoxdur. Şəkil 1.2 patent 
ə
rizələrinin verilmə prioritetlərini əyani təsvir edir.