Microsoft Word Qasimov-ias docx

2.3.1.  WWW – dünya hörümçək toru 
WWW – internetə qoşulmuş müxtəlif kompüterlərdə 
yerləşən və bir-biri ilə hiperəlaqələrə malik olan sənədlərə 
girişi təqdim edən paylanmış informasiya sistemidir. 
WWW abreviaturası ilə yanaşı, W3 yazılışına da rast 
gəlinir. 
İlk hipermətn layihəsi 1989-cu ildə CERN-də proqram 
təminatı üzrə  məsləhətçi olan Tim Berners-Li tərəfindən 
təklif olunmuşdur. O, həmçinin HTTP, URI/URL və 
HTML texnologiyalarının da müəllifidir.  
WWW (onu çox vaxt web-texnologiya adlandırırlar) 
hipermətn texnologiyası üzərində qurulmuş geniş və rən-
garəng imkanlara malik informasiya xidmətidir. İnternetin 
digər xidmətləri arasında web-texnologiya başlıca yer 
tutur. Belə ki, internet istifadəçilərinin təxminən 79%-i bu 
xidmətdən istifadə edir. Bu xidmətin imkanları, eləcə  də 
onun informasiya ehtiyatlarının həcmi astronomik sürətlə 
artır. 

---

58 
Hazırda dünya hörümçək toru yüz milyonlarla web-ser-
verlərdən, milyardlarla web-səhifədən ibarətdir. 2014-cü ilin 
sentyabrına olan məlumata görə dünyada web-serverlərin 
sayı 1 milyardı ötüb keçmişdir. 
Web-texnologiya istifadə üçün çox rahat və  əlveriş-
lidir. O, adi mətnlərin, hipermətnlərin, cədvəllərin, qrafik 
və audio-video multimediyalı  məlumatların, proqram 
kodlarının və digər informasiya ehtiyatlarının internet şə-
bəkəsində yerləşdirilməsinə, saxlanılmasına, istifadəsinə, 
alınmasına və ötürülməsinə imkan verir.  
Web-texnolgiyanın reallaşdırılmasında dörd əsas kom-
ponentdən istifadə olunur: 
-  HTML (Hyper Text Markup Language) – hiper-
mətnlərin təqdim edilməsi dili;  
-  URL (Universal Resource Locator) – ehtiyatların 
(ehtiyatların) internetdə ünvanlarının müəyyənləş-
dirilməsinın universal üsulu;  
-  HTTP (Hyper Text Transfer Protocol) – hitermətnli 
məlumatların mübadiləsi protokolu; 
-  CGI (Common Gateway Interface) – şlüzlərin uni-
versal interfeysi. 
Web-serverlərdə informasiya ehtiyatları öz aralarında hi-
permətn istinadları ilə əlaqəli olan sənədlərdən ibarət olurlar. 
Hipermətn texnologiyası  əsasında hazırlanan belə  sənədlər