Naxçivan dialekt və ŞİVƏLƏRİNİn lüĞƏTİ

QAPIKƏSDİ//QƏPİKƏSDİ (Badamlı, Şada) – gəlinin 
çıxdığı qapını kəsənə verilən pul. –Qapıkəsdini verillər qapını 
tutan uşaxlara. 
QAPILIX 
(Bab
ək,  Şahbuz,  Şərur)  –  alaçığın 
qapısından asılan keçə. –Qapılığı dağda çadırımızın qapısınnan 
asırıx. 
QАRАÇÖRƏK  (Оrdubаd)  -  qаrа  хаşхаş.  -Qаrаçörəyi 
əpbəyin üsdünə vurаllаr.  
QARADABAN  (Keçili)  – 
uğursuz.  -Bı  qaradaban 
g
əldi-gəlmədi işdərimiz düz getmir. 
QARADİŞ (Şahbuz, Şərur) – altı yaşdan yuxarı qoç. –
Sürüd
ə bir qaradiş qoçum da var. 
QАRАĞULUS  (Yengicə)  -  buğdа  növü.  -Qаrаğulus 
buğdа düz qаlхır. 
QARAXAN  (Milax, L
əkətağ)  –  qara qoyun. –İrəngi 
qara ulanda qoyuna h
əylə deyirix'. 
QARAQƏYİŞ  (Babək,  Şahbuz)  –  xışa  və  ya kotana 
qoşulan ikinci cüt öküzlər. 
166 
 

---

QARAMA  (
əksər  şivələrdə)  –  çirk.  –Üsdü-başı  pütün 
qaramaydı, diyəsən həlbət işin hammısın bı görüp. 
QARANAXIR 
(Badamlı,  Keçili)  –  sayca çoxlu 
qaramaldan ibar
ət olan naxır. –Mirkazımın qaranaxırı varıydı o 
vaxdı, sayı hesabı yoxuydu. 
QАRАSƏRMƏ  (Sədərək)  -  üzüm növü. -Bı  il 
qаrаsərmə çохdu. 
QARASU  ƏRİX'  (Bist,  Kırna)  –  dənənin içərisindəki 
l
əpəsi kiçik olan ərik. 
QARASÜRÜ 
(Güney  Qışlaq,  Qızıl  Qışlaq)  –  sayca 
çoxlu qoyun-keçid
ən ibarət böyük sürü. –Qarasürü də:ndə yanı 
kin, orda heyvan çoxdu. 
QАRАYЕR (əksər şivələrdə) - məzаr, gоr, qəbir. -Səni 
görüm 
qаrаyеrə girəsən. 
QARAYOL 
(Naxçıvan)  –  cəhənnəm.  –Gəlir gəlsin, 
g
əlmir də qarayola gəlsin. 
QARAYERİŞ (Daylaqlı) – atın  yavaş-yavaş  yeriməsi. 
–
Qarayeriş atnan getsən obuya gej çatarsan. 
QARÇIN  (Ordubad)  – 
çarpayının  arxasında  divara 
vurmaq üçün ip
ək və  ya iplikdən toxunan parça. –Köhnə 
vaxlarda hamı qaravatın dalına qarçın vırırdı. 
QARƏV  (Şahbuz)  –  evin müxəlləfatı  yığılan  ayrıca 
otaq. 
QARINALTI  (K
əngərli,  Şərur)  –  qoyunun  qarnının 
altından qırxılan yun. –Qarınaltı lap çıqqılı-çıqqılı, güdəx' olur. 
167 
 

---

QАRINƏNƏCЕCİMİ  (Maxta,  Oğlanqala)  -  qövsi-
qüzеh, göy qurşаğı. -Yаğış kəsən kimi qаrınənə cеcimi uzаndı. 
QARIYAQAVIŞMAZ  (Biçənək,  Badamlı)  –  sakit, 
azdanışan. –Çox qarıyaqavışmaz adamdı, heç dinip danışmır. 
QARQARA 
(Aza,  Bist,  Ələhi)  –  qışda  suyun  üzündə 
olan nazik buz qatı. –Suyun üzü nəzix' donanda qarqara olur. 
QARNAX  (Qaraçuq)  –  qarmaq.  –
Qarnax  balıx 
tutmaxdan yanadı. 
QARNEL  (
əksər şivələrdə) – çox yeyən. –Koroğlu da 
qarneliymiş da, bir oturuma bir qoyun yeyirmiş.