O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona politexnika instituti r. J. Tojiev, R. X. Mirsharipov
Yüklə 8,76 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 13.9-rasm. Polispast sxemasi.
- 13.5. Bloklar
|
13.8-rasm. Ekstsentrikli qisqich.
13.4. Polispastlar Yukdan arqon tarmog’iga tushadigan kuchni kamaytirish yoki yukning ko’tarilish tezligini oshirish uchun xizmat qiladigan, egiluvchan organ orqali biriktirilgan qo’zg’aluvchan va qo’zg’almas bloklar sistemasi polistpast deyiladi. Kuchni kamaytirish uchun ishlatiladigan polistpastlar kuch polistpastlari va tezlikni oshirish uchun ishlatiladigan polistpastlar esa tezlik polistpastlari deyiladi. Bunda mexanikaning kuchdan qancha yutilsa, yo’ldan shunchalik yutqiziladi, degan qonunidan foydalaniladi. Polispastning asosiy xarakteristikasiga uning karraligi kiradi. U yukni ko’tarish uchun talab etiladigan kuch yukning berilgan massasidan necha marta kichikligini ko’rsatadi. Ko’tariladigan yuk massasi taqsimlanadigan polistpast tarmoqlarining miqdori son jihatdan polispastning karraligiga teng bo’lgani uchun, uni aniqlashning quyidagi oddiy usulini tavsiya etish mumkin. Polispast karraligi bloklarni aylanib o’tadigan arqonning barcha tarmoqlari sonining barabanga kelayotgan arqon tarmog’i soniga nisbatiga teng bo’ladi. Polispastning karraligi qancha katta bo’lsa, berilgan yukni ko’tarish uchun chig’ir hosil qilishi zarur bo’lgan taranglik kuchi shuncha kichik va barabanga o’ralayotgan 177 arqonning yukni berilgan tezlikda ko’tarishni ta’minlaydigan tezlik shuncha yuqori bo’ladi. 13.9-rasm. Polispast sxemasi. Polispastlarning quyidagi turlari mavjud: erkin tarmoq siljimas oboyma blokida borib keladi va po’lat arqon oxiri qo’zg’almas blokga mahkamlangan (13.9-rasm, a); erkin tarmoq qo’zg’almas blok oboymasida borib keladi, po’lat arqon oxiri esa qo’zg’aluvchan oboymaga maxkamlangan (13.9-rasm b); erkin tarmoq blokning siljuvchi oboymasi bilan borib keladi po’lat arqon oxiri esa qo’zg’almas blokka maxkamlangan (13.9-rasm, v); erkin tarmoq siljuvchi blok oboymasi bilan borib keladi va po’lat arqon oxiri siljuvchi oboymaga maxkamlangan bo’ladi (13.9-rasm,g). Kuchdan va tezlikdan yutish uchun ishlatiladigan polispastdan foydalanganda, arqon kesimini va barabanda hosil bo’ladigan burovchi momentni kamaytirish mumkin. Arqon tezligini oshirish elektr dvigatel va baraban orasidagi uzatishlar sonini kamaytirishga va ko’tarish mexanizmi og’irligini yengillash-tirishga olib keladi. Arqonli polispastning foydali ish koeffisienti 13.2-jadval Blok podshipniklari Blokning FIK Polispastning FIK Polispast karraliga 1 2 3 4 5 Sirpanish Dumalash 0,96 0,98 0,98 0,99 0,96 0,98 0,94 0,97 0,92 0,96 0,90 0,95 178 Parallel joylashgan ikkita polistpastlar bir-biri bilan tenglovchi (muvozanatlovchi) blok S (13.9-rasm, b) orqali bog’langan sistemaga qo’shma polispast deyiladi. Bu polispastlar arqon tarmoqlarini ikki barobar oshirish va kesimini kichraytirish imkonini beradi. Bu polispastda baraban uzunligi ikki barobar katta bo’lishi sababli yakka polispastlardan farq qiladi. Barabandagi aylanma kuch, arqonning ikki tarmog’idagi kuchning qo’shilganidan hosil bo’ladi. 13.5. Bloklar Blok yuk ko’tarish uchun zarur bo’lgan kuchni kamaytirishga yoki bu kuchning yo’nalishi o’zgartirishga imkon beradi. 13.10-rasm, a da blokning arqon ostidagi profili ko’rsatilgan. Yüklə 8,76 Mb. Dostları ilə paylaş:
|