O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona politexnika instituti r. J. Tojiev, R. X. Mirsharipov

6.2-rasm. Lentali qo’zg’aluvchan konveyer. 
Qo’zg’almay 
turib 
ishlaydigan 
konveyerlar 
ham 
qo’zg’aluvchilarga o’xshash, lekin unda qo’zg’atish mexanizmi, 
balandlikni o’zgartiruvchi qurilma bo’lmaydi, ammo konveyer uzunligi 
hamda undagi yuritma quvvati katta bo’ladi. Gorizontal konveyerlarda 
ish balandligi 0,72 metrni tashkil etadi, qiyalarida esa uzunligi 40 m 
bo’lganda balandligi 7 m va uzunligi 80 m bo’lganda esa balandligi 15 
m bo’ladi. 
6.3-rasm. Lentali konveyer printsipial sxemasi.
a) tuzilish sxemasi; b) rolik tayanchlari; v) yuritma barabanidagi 
kuchlar sxemasi.
1-taranglash qurilmasi, 2-etaklanuvchi baraban, 3-yuklash qurilmasi, 4-
lenta, 5-tayanch roliklari, 6-etaklovchi baraban, 7-sozlovchi baraban, 8-
ushlab turuvchi roliklar, 9-yuritma, 10-elektrodvigatel. 
Lenta.
Yuk transportlovchi mashinalarning lentasi bir vaqtda ham 
tortuvchi, ham yuk ko’taruvchi qism vazifasini bajaradi. Ishlatiladigan 

---

63 
lenta tashilayotgan materialning xarakteri va holatiga bog’liq bo’ladi. 
Lentaning asosini rezinalangan ip gazlama yoki kapron to’qima tashkil 
etadi (6.4-rasm). Ip gazlama lentalar pishiq, chidamli, egiluvchan, uncha 
cho’zilmaydi, ularni montaj qilish juda qulay. Ishlab chiqariladigan 
lentalarning eni 0,4

3,0 m va lenta tezligi 0,8

6,3 m/c gacha bo’ladi. 
Ishlab chiqariladigan rezinalangan lentalarning qoplama qatlamlari soni 
3

12 gacha bo’ladi. Lentalarni montaj qilishda ularning uchlari po’lat 
sharnirlar yordamida xom tasmachalar yoki yelim bilan mahkamlanib, 
ustidan vulkanizatsiyalab qo’yiladi. Lenta asosan o’zi va yurituvchi 
baraban o’rtasida hosil bo’ladigan ishqalanish kuchi hisobiga ishlaydi. 
Lenta taranglovchi baraban va uning qurilmasi yordamida taranglanadi. 
Konveyer lentasining ish shahobchasi tayanchlar (qo’zg’aluvchan 
konveyerlarda ikki rolikli, qo’zg’almas konveyerlarda esa uch rolikli 
bo’ladi) yordamida ushlab turiladi, oxirgi roliklar 20º...30º qiyalatib 
o’rnatilgan bo’ladi, bu esa lentaga nov shaklini beradi. Bunday shakl 
sochiluvchan yuklarni uzatish va konveyerlar ish unumdorligini 
oshirishga imkon beradi. Konveyerning salt tarmoqlarini bir qatorli 
to’g’ri roliklar ushlab turadi.