bunda:
∑
gorizontal uchastkalar umumiy uzunligi;
∑
vertikal
uchastkaning umumiy uzunligi.
9.6. Gidrotransportlovchi uskunalar Gidrotransportlovchi uskunalar tog’-kon, qurilish materiallari,
kimyo va boshqa ko’p tarmoqlarda keng tarqalgan bo’lib, asosan
yumshoq xom ashyo (masalan, tuproq, mel, ko’mir, qum va boshq.)
materiallarni transportlashda qo’llaniladi. Bu usulda maqsadli material
suv bilan aralashtirilib, loy (shlam, pulpa) ko’rinishiga keltiriladi va
kerakli joyga shlamnasoslar yordamida yetkaziladi.
Materialning yirikligiga va talab etilayotgan uzatishga qarab
tuproq va qum uchun shlamnasoslar va ko’mir uchun ko’mirso’rgichlar
qo’llaniladi.
Maxsus
shlamnasoslar
shlamni
zavod
ichida
transportlashga imkoniyat beradi (masalan, sement yetishtiruvchi
zavodlarda). Katta quvvatli tuproq nasoslari va ko’mirso’rgichlar shlam
yoki pulpalarni karerlardan bir necha km gacha transportlashga imkon
beradi.
Pulpa yoki shlamlarni haydash uchun asosan markazdan qochma
nasoslar qo’llaniladi.
Shlam nasosi (9.4-rasm) tana 4, markaziy suruvchi patrubka 1 va
haydovchi patrubka 3 dan tashkil topgan. Tana tsilindrik kronshteynga
qopqoq 6 orqali shpilkalar 5 yordamida mahkamlangan. Nasosning
ishchi g’ildiragi 2 val 11 ga konsol usulda o’tkazilgan hamda gayka va
kontr-gayka yordamida mahkamlangan. Valni zichlash uchun gayka 9
yordamida sozlanadigan salnik 8 ko’zda tutilgan. O’z navbatida val
ikkita podshipnik 10 va 12 larda mahkamlangan va mufta 13 yordamida
elektrmotordan harakatga keltiriladi. Shlam salnikka kirmasligi
maqsadida uning oldida 7 teshik orqali yuqori bosimda toza suv
haydaladi. 1500 ay/min tezlikda aylanayotgan ishchi g’ildirakning
parraklariga markaziy surish patrubkasi orqali keladi va katta bosim
ostida haydash patrubkasiga chiqariladi.
