O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti “Energetika fakultetining”“issiqlik energetikasi” kafedrasi «Issiqlik energetikasi»

2. Filtrlarni regeneratsiya qilish sabablari. 
Anionitli filtrlar ham kationitli filtrlar kabi ishlash jarayonida ishchi ion almashtirish qobiliyatini
yo‟qotib xoldan toyadi.
Kuchsiz asosli anionitli filtrlarda suvni kuchli kislota ionlaridan tozalashda filtrat tarkibida Cl
-

ioni paydo bo‟lishi bilan bu filtrlar regeneratsiya uchun to‟xtatiladi.

Ba„zi bir suvni qisman tuzsizlantirish inshoatlarida filtrlarning ishchi ion almashtirish
hajmidan to‟laroq foydalanish maqsadida, kechroq ya„ni filtratda

2
4
SO
ionlari o‟ta boshlashi bilan
filtr regeneratsiya qilish uchun to‟xtatiladi.
Kuchli asosli 2 pog‟onali А
2
anionitli filtrlar filtrdan o‟tayotgan suv tarkibida kremniy
birikmalarining kontsentratsiyasi belgilangan me„yordan ko‟tarilishi bilan regeneratsiya qilish uchun
to‟xtatiladi. Regeneratsiya qilish jarayoni kationit filtrlardagi kabi uchta opreratsiyadan iboratdir.
Lekin bu filtrlarni yayratish, regeneratsiya eritmasini tayyorlash va anionitlarni yuvish uchun faqat
Н – kationitli filtrlarda yumshatilgan suvlar ishlatiladi. Aks holda yumshatilmagan suv tarkibidagi Са
va Mg kationlari anionit tarkibidagi

2
2
CO
va ОН
-
anionlari bilan birikib suvda kam eruvchi birikmalar
hosil qilib, bu birikmalar ionit qatlamlarida o‟tirib qolishi mumkin.
3.Regeneratsiya uchun ishlatiladigan reagentlar. 
Kuchli asosli 2 pog‟onali А
2
– filtrlarni regeneratsiya qilish jarayonida anionitni yayratish,
regeneratsiya eritmasini tayyorlash va yuvish uchun 1 pog‟onali A
1
– anionitli filtrlarda
tuzsizlantirilgan hamda dekarbonizatorda СО
2
gazidan tozalangan suv ishlatiladi. Kuchsiz va kuchli
asosli anionitni regeneratsiya qilish uchun regeneratsiya reagenti sifatida asosan NaOH eritmasidan
foydalaniladi:
R/SO
4
+NaOH=2R/OH+Na
2
SO
4

R/Cl+NaOH=R/OH+Nacl 
R/HSiO
3
+NaOH=R/OH+NaSiO
3

Kuchsiz asosli anionitli filtrlar regeneratsiya qilishda NaOH eritmasining 2-4% kuchli

anionitli filtrlarda suv kremniysizlantirishda NaOH ning 4% eritmasi ishlatiladi. Anionit filtrlarni
regeneratsiya qilishda NaHCO
3
yoki Na
2
CO
3
ishqorlarini ishlatish arzon va qulay bo‟lsada, bularni
faqat suvni kremniy birikmalaridan tozalash talab qilinmaydigan inshoatlardagi anionitli А
1
filtrlarni
regeneratsiya natijasida vujudga keladigan СО
2
gazi va Н
2
СО
3
birikmasi kremniysizlantirish uchun

---

42
ishlatiladigan ikkinchi pog‟onali А

2
anionitli filtrning ishlash muddati kamaytirib, СО
2
gazidan
tozalashni talab qiladi. Anionitli qurilmalarda NaOH eritmasi sarfini tejash maqsadida A
2
anionitli
filtrlar regeneratsiyasiga ishlatilgan eritmani birinchi pog‟onali А
1
filtrlarni regeneratsiya qilishda
qayta ishlatish mumkin.