75
Oʻz-oʻzini nazorat qilish uchun savollar
1. Korxonaning loyihaviy faoliyati qanday hajmda loyihani boshqarish tizimini joriy
etish maqsadga muvofiq?
2. Tashkilotning loyihani boshqarish tizimini qoʻllash orqali qanday foyda keltirishi
mumkin?
3. Korxonaning loyihaviy faoliyati toʻgʻrisida qanday ma’lumotlar loyihani boshqarish
tizimini moliyaviy-iqtisodiy jihatdan asoslashda foydali boʻlishi mumkin?
4. Loyiha menejmenti tizimini joriy etishga qanday ijobiy oʻzgarishlar kiritiladi?
76
VII BOB. VAQT PARAMETRLARI BOʻYICHA LOYIHALARNI
BOSHQARISH
7.1 Vaqt parametrlari boʻyicha loyihalarni boshqarishning
asosiy koʻrsatkichlari
Loyihaning vaqt parametrlarini boshqarish vazifasi loyihani belgilangan
muddatlarda amalga oshirishni ta’minlash sifatida shakllantirildi. Vaqt parametrlarini
rejalashtirish loyiha vazifalari va loyiha resurslari bilan ta’minlash oʻrtasidagi ichki
mantiqiy aloqalarni rejalashtirishga bevosita bogʻliq
Loyihaning vaqtinchalik resurslarini boshqarishni tashkil qilish tartibi
quyidagilar boʻlishi mumkin:
1. Ish doirasini aniqlash - loyihaning har bir mahsulotini yaratish uchun zarur boʻlgan
aniq ishlarni aniqlab olish;
2. Ishlarning ketma-ketligini aniqlash - asarlar oʻrtasidagi mantiqiy aloqalarni
identifikatsiyalash va hujjatlashtirish;
3. Ishning davomiyligini baholash - bu asarlarning har birining davomiyligini dastlabki
baholash usuli;
4. Jadvalni ishlab chiqish - ish davomiyligini tahlil qilish, ular orasidagi mantiqiy
aloqalar va resurslar talablari va vaqt zaxiralari, loyiha tarmoqlari modelini hisoblash
uchun vaqtni aniqlash, resurslar nizolarini hal qilish;
5. Ish rejasining bajarilishini nazorat qilish - loyihaning taraqqiyotini va jadvalning
original versiyasiga kiritilgan oʻzgarishlarni kuzatish.
Ish uchun vaqt parametrlarini baholash quyidagicha amalga oshiriladi: ishni
amalga oshirish davri = ishchi kuchining miqdori (kishi * soat) / (bu’lingan) mehnat
resurslari (kishi) miqdoriga.
Shunday qilib, mehnatga sarflanadigan xarajatlar 40 kishi-soatda baholanadigan
boʻlsa, unda bu ishning davomiyligi bir kishi tomonidan amalga oshirilganda 40 soat,
yoki oʻnta xodim tomonidan bajarilsa 4 soatni tashkil etadi. Bu xodimlarning yagona
yukini va ularning bir xil mehnat unumdorligi talab qiladi.
77
Ishning davomiyligini aniqlashning eng muhim parametri -bumehnat
unumdorligi dir. Odatda, loyihaning asosiy boshqaruv tavakkallari uni notoʻgʻri
ta’riflash bilan bogʻliq. Amalda, barcha ijrochilar ishning mehnat xarajatlarini
koʻpaytirishga harakat qilishadi (ya’ni ularning samaradorligini kamaytirishga).
Ushbu hodisani minimallashtirish uchun turli xil texnologiyalardan, shu jumladan
mehnatni ragʻbatlantirish texnologiyalaridan foydalaniladi.
Loyiha ishining ketma-ketligi ta’rifi quyidagi/avvalgi orasidagi mantiqiy
yoʻnalishlarni belgilash yoʻli bilan amalga oshiriladi. Ish tartibi loyiha mahsulotlarini
yaratish texnologiyasi bilan belgilanadi. Ishning parallel bloklarini umumiy taqdim
etishni osonlashtirish uchun odatda "gamak" diagrammasi ishlatiladi. Bunday
diagrammalarda ishlar gorizontal uzunliklardagi toʻrtburchaklar, nol uzunligi muhim
muhim hodisalari (masalan, buyurtmani imzolash, pul mablagʻlari loyiha budjetiga
oʻtkazilishi va boshqalar) bilan ifodalanadi va loyiha bosqichlari deb nomlanadi,
olmoslar sifatida ifodalanadi.
Batafsil "gamak" diagrammasi - tarmoq diagrammasi - loyihaning asarlarini
grafik koʻrinishi va ularning oʻzaro aloqasi. Rejalashtirish va loyihani boshqarish
davrida, atamalar tarmogʻi ular orasidagi bogʻliqliklarga ega boʻlgan barcha tadbirlar
va loyiha bosqichlarini nazarda tutadi. Tarmoqli diagrammalar tarmoq modelini grafik
shaklda ishlarning oʻzaro bogʻliqligini koʻrsatuvchi chiziqlar bilan bogʻlangan ishlarga
mos keladigan (koʻpincha toʻrtburchaklar shaklida) vertikal toʻplamlar sifatida aks
ettiradi. Ushbu grafika turi chu’qqi-ish tarmogʻi yoki ustunlik diagrammasi deb
ataladi, bugungi kunda tarmoqning eng keng tarqalgan vakili hisoblanadi. Tarmoq
diagrammasi SDR ma’lumotlariga asoslanadi.
Dastlabki (ustunlik) diagrammasi - PDM - bu tugunlar shaxsiy ishlarni
ifodalovchi loyihaning tarmoq modelini yaratish usuli va ularning oʻrtasidagi oʻqlar
mantiqiy ulanishlarni ifodalaydi.
Loyihaning tarmoq modelida aks ettirilgan bir necha turdagi mantiqiy ulanishlar
mavjud. Ularning har biri ikkita asarini qamrab oladi, ulardan biri ishdan oldingi,
ikkinchisi ish izdoshi deb ataladi. Shuningdek, "qisman bogʻliqliklar" ham mumkin.
78
Misol uchun, ish izdoshi predmetning 30 foizi bajarilgandan soʻng boshlanishi
mumkin. Bunday holda, juftlikda ishlash qisman qoplanishi mumkin.
Dostları ilə paylaş: |