Pedagogs international research journal
Yüklə 325,88 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
t so‘zlar va iboralar:
qo‘shma gap, bog‘lovchilar, zidlov bog‘lovchilar, qiyoslash Keywords and expressions: compound sentence, conjunctions, contradictory conjunctions, comparing Ключевые слова и выражения: сложное предложение, союзы, противоречивые союзы, сравнение Ingliz va o‘zbek tillarida bir necha bog‘lovchilar mavjud va bular gapning bo‘laklarini bir biri bilan bog‘lash uchun ishlatiladi. Lekin o‘zbek va ingliz tilida bog‘lovchilar ayrim holatda bir xil funktsiada qo‘llanmaydi. Q o‘shma gaplar bo‘yicha olib borilgan aksariyat tadqiqotlar qo‘shma gaplardagi zidlov bog‘lovchilarning argumentativ matn yaratish uchun xizmat qilishini ta’kidaydi. Ingliz tilining qo‘shma gaplar bo‘yicha bajarilgan tadqiqotlarida qarama - qarshi ma’no berad igan bog‘lovchilar atroflicha o‘rganilgan. Masalan, but zidlov bog‘lovchining oppozitsiya ma’nosi o‘rganilgan, although fikrning rad etilishini, zidlov bog‘lovchisi while esa vaqt ifodalovchi oppozitisiyani belgilashi orqali ta’riflangan. Bundan tashqari, Rudolf nevertheless, however va in contrast zidlov biriktiruvchilarni teng va tobe bog‘lovchilar qatoriga qo‘shyapti. Lekin biz bularni ham “ PEDAGOGS ” international research journal ISSN: 2181-4027 _SJIF: 4.995 www.pedagoglar.uz Volume-27, Issue-1, February - 2023 154 teng va tobe bog‘lovchilar qatoriga qo‘shmasdan, alohida “transition” sifatida o‘rganishni tavsiya etamiz. Ushbu m aqolada o‘zbek tilida qo‘shma gaplardagi zidlov bog‘lovchilarning xususiyatlarini ifodalashga harakat qilamiz. B.Turniyozov qo‘shma gaplarning izohida murakkab sintaktik qurilma atamasini qo‘yadi. Olim bunday atama berishini shunday izohlaydi: qo‘shma gaplar matn tarkibida qo‘llanadi, shuning uchun bularni murakkab sintaktik qurilma deb atalishi bejiz emas. O‘zbek tilida ingliz tilining zidlov bog‘lovchilarini ifodalaganimizda ular doimo ham bir xil ma’no bermaydi, shuning uchun ayrim qiyinchiliklarga duch kelishimiz mumkin. Bu masala yuzasidan biz tadqiqotchi O.A.Nasrdinov ilimiy izlanishlariga yondashamiz. Masalan, but gapning ikkita bo‘lagining bog‘lovchisi sifatida keladi, gapning ikkinchi bo‘lagida hayrat va kutilmagan narsani ifodalanishini ko‘rsatadi . He came in, but he didn’t even said hello. — U kirib keldi-yu, lekin hattoki salomlashmadi ham. «Is he interested in science». «No, but he has to deal with it». — «U ilm -fanga qiziqadimi?» «Yo‘q, lekin unga ilm bilan shug‘ullanishga to‘g‘ri keladi.» “They speak Russian well, but they don’t know Uzbek at all”– “Ular rus tilini yaxshi bilishadi, lekin o‘zbek tilida umuman gaplasha olmaydi.” Shu bilan birga, yuqorida keltirilgan gaplarda but though bilan almashtirilishi mumkin. Bunday holatda gapdagi so‘zlar tarkibi o‘zgartirilishi mumkin, lekin ma’nosi bir xil qoladi. «Is he interested in science». «No, he has to deal with it though.» — «U ilm -fanga qiziqadimi?» «Yo‘q,bunga qaramay, unga ilm bilan shug‘ullanishiga to‘g‘ri keladi.» Ayrim holatda but m a’nosini o‘zbek tilida izohlash qiyin bo‘ladi. Bunday holatda Yüklə 325,88 Kb. Dostları ilə paylaş:
|