Sanoat korxonalarida ishlab chiqarishni tashkil etish

м
р
Q
.
– ma‘qbul materialladan tayyorlangan detallar yig‘indi 
massasi;
o
b l
b l
Q
Q
Q

,
.
.
b
м
р
м
р
Q
Q
Q


---

Q
b
– buyum massasi 
Ishlab chiqarishning solishtirma mehnat sig‘imi me‘yorsoatda vaqt sarfining 
buyum asosiy parametriga bo‘lgan nisbati
Bu yerda, T - buyum ishlab chikarishning me‘yor – soat hisobida mexnat 
sig‘imi; V – buyum asosiy parametrining qiymati (yuk ko‘tarishi, quvvati va 
boshqalar).
Texnologiyaning birinchi ikkita ko‘rsatkichlari loyihalash bosqichida ham, 
ishlab chiqarishni texnologik tayyorgarligi bosqichida ham nazarda tutiladi. 
Uchinchi ko‘rsatkich esa texnologik tayyorgarlik bosqichida nazarda tutiladi. 
Transportlash ko‘rsatkichlari mahsulotdan foydalanish yoki iste‘mol qilish 
bilan bog‘liq bo‘lmagan fazoda joyni almashtirishga moslashganligini tavsiflaydi. 
Bu bosqichlar soniga mahsulotlarni transportlash uchun tayyorlashning o‘rtacha 
davomiyligi, mahsulotni transport vositasiga o‘rnatishning o‘rtacha davomiyligi, 
transport vositasi hajmidan foydalanish koyeffitsenti kiradi. 
Unifikatsiya va o‘zaro almashuvchanlik ko‘rsatkichlari buyum bir 
xillashtirilgan va mustaqil ravishda ishlangan qismlari bilan to‘yinganligini hamda 
boshqa buyumlar bilan bir xillashtirish darajasini hamda bu buyumlarning o‘zaro 
almashuvchanligini tavsiflaydi. 
Patent – huquqiy ko‘rsatkichlari mahsulotda qo‘llangan texnikaviy 
yechimlar yangilanganligi darajasini, ularning patent tozaligi va ximoyasini hamda 
mahsulot mamlakatimizda va xorijda to‘siqsiz sotilishi imkonini tavsiflaydi. Ular 
ichiga patent tozaligi va ximoyasi, hududiy tarqalish ko‘rsatkichlari kiradi. 
Ayniqsa, ikki ko‘rsatkich – patentqobilyatlik va patent tozaligi – aloxida 
muxumdir. Agar buyumda kamida bitta mamlakatda ixtiro deb tan olinadigan 
texnikaviy yechimlar qo‘llangan bo‘lsa ular patent qobilyatlidir. Patent tozaligiga 
kelganda, tarkibida patent ixtiroga yakka huquq va shunga o‘xshaganlar ta‘siriga 
tushadigan tuxnikaviy yechimlar bo‘lmagan buyum ega bo‘ladi. 
,
В
Т
Q
Т


---

Ekologik ko‘rsatkichlar mahsulotdan foydalanish va uni iste‘mol qilish 
paytida paydo bo‘ladigan atrof-muhitga zararli ta‘sirlar darajasini tavsiflaydi. bu 
ko‘rsatkichlarga atrof-muhitga zararli moddalar chiqarilishi ehtimolligi va darajasi 
kiradi. 
Xavfsizlik ko‘rsatkichlari mahsulotning undan foydalanish paytida xizmat 
xodimlarining xavfsizligini ta‘minlovchi xususiyatlarni tavsiflaydi. Xavfsizlik 
ko‘rsatkichlari soniga to‘xtamasdan ishlash ehtimolligi, himoya qurilmalarining 
ishga tushish vaqti, buyumning to o‘tkazadigan qismlarning elektr mustahkamligi, 
tormozlanish paytida o‘rtacha sekinlashish, statistik barqarorlik burchaklari, 
ko‘rinishlilik va boshqalar kiradi. 
Binobarin, tovar sifati marketingni tutib turgan ―fil‖lardan biri bo‘lib, 
loyixalash bosqichida asos solinadigan va texnologik tayyorganlik hamda ishlab 
chikarish bosqichlarda amalga oshiriladigan sifatning turli ko‘rsatkichlari 
majmuasi bilan tavsiflanadi.