Səlahəddin Xəlilov

Elm ideologiya və dövlətçilik şüuru 
 
 
- 87 -
qamları yox, fəlsəfi baxımdan önəmli olan cəhətləri 
dəyərləndiririk.  O  tədqiqat  fəlsəfi  hesab  oluna  bilər 
ki,  ideologiya  atıldıqdan  sonra  da,  əsas  məzmun 
yerində  qalmış  olsun.  Marksizm-leninizm  fəlsəfəsi 
sadəcə ideologiya deyildi. O, bir fəlsəfi sistem kimi 
də  ziyanlı  idi.  Və  biz  siyasi  müstəqillik  əldə  et-
dikdən sonra fikir müstəvisində də müstəqilliyə nail 
olmalı  idik.  Lakin  biz  nə  etdik?  Marksın,  Engelsin, 
Leninin  adlarını  və  onların  əsərlərindən  parçaları 
çıxarıb  atdıqdan  sonra  həmin  sistemi  və  ideya  xət-
tini  eynilə  saxlamadıqmı?  Tələbələrə  həmin  mate-
rialist  ruhu  aşılanmırdımı?  Hələ  bu  gün  də  bəziləri 
fəlsəfəni  nə  isə  din  əleyhinə  olan  bir  şey  kimi  tə-
səvvür  etmirmi?  Məsələn,  Leninin  adını  çıxarıb, 
materiyanın  tərifini  yenə  də  olduğu  kimi  vermək, 
zamanı-məkanı  yenə  də  materiyanın  mövcudluq 
formaları  kimi  təqdim  etmək,  yenə  də  dialektikanı 
metafizikaya  qarşı  qoymaqla  yeni  fəlsəfə  sistemi 
yaratmaq mümkündürmü? Amma müstəqillik illəri-
nin ilk fəlsəfə dərslikləri belə yarandı.  
Fəlsəfənin  özü  məlum  olsa,  onun  dərsliyini 
yazmaq  ancaq  metodiki  bir  işdir.  Çətin  olan  da 
məhz  seçim  etməkdir,  hansı  fəlsəfənin,  hansı  tə-
limin əsas kimi, baza kimi götürülməsidir.  
Təbii  ki,  biz  bu  dünyada  tək  deyilik  və  boy-
lanıb  ilk  növbədə  qonşularımıza  baxırıq.  SSRİ  da-
ğıldıqdan sonra ruslar hansı fəlsəfi təlimləri prioritet 
kimi götürdülər və nə kimi bir fəlsəfə dərsliyi ortaya 

---