Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti e. A. Akramov korxonalar moliyaviy holati


 Korxonalarning bozorga oidligi tahlili



Yüklə 1,05 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə32/64
tarix30.03.2023
ölçüsü1,05 Mb.
#91434
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   64
portal.guldu.uz-KORXONALAR MOLIYAVIY HOLATI TAHLILI

5.2. Korxonalarning bozorga oidligi tahlili 
Korxonalar bozor munosabatlari shart-sharoitida ishchanlik darajasini ko‘tarish 
bilan birga, bozorga oidlik darajasini ham ko‘tarib turishi lozim. Iqtisodiy adabiyotda 
korxonalarning bozorga oidligini ularning aktsiyalarini jozibadorlik ko‘rsatkichlari 
bilan bog‘lashadi. Fikrimizcha, korxonalarning bozorga oidligi aktsiyalarni 
jozibadorligiga qaraganda keng mazmunda bo‘lib, ulardan tashqari yana 
korxonalarning pul mablag‘lari harakati va ulardan oqilona foylalanishni ham o‘z 
ichiga oladi. Shu nuqtai nazardan korxonlarning bozorga oidligini quyidagi 
ko‘rsatkichlar yordamida tahlil qilish lozim: 
1. Korxonalarning aktsiyalarini jozibadorlik ko‘rsatkichlari
Bu ko‘rsatkichlar korxonalarni bozor iqtisodiyotiga kirishini, bozor tizilmalarida 
qatnashishini, tashqaridan investorlarni, aktsiya oluvchilarni o‘z faoliyatiga jalb 
qilinishini ifodalaydi. Buning uchun korxonalar o‘z aktsiyalariga divident berish 
qobiliyatiga ega bo‘lishlari lozim. Undan tashqari korxona aktsiyalarining bozor 
narxi ularning nominal narxidan baland bo‘lishini ta’minlash kerak. Bularning 
hammasini e’tiborga olish uchun quyidagi bozorga oidlik ko‘rsatkichlarini tahlil etish 
maqsadga muvofiq 
1. 
Bitta aktsiyaning potentsial
daromadliligi 

Korxonaning bir aktsiyasiga sof foyda 
Bitta aktsiyaning bozor narxi 
2. 
Bitta aktsiyaning haqiqiy daromadliligi 

Bitta aktsiyaga dividend summasi 
Bitta aktsiyaning nominal narxi 
3. 
Bitta aktsiya kurs bahosining 
o‘zgarish koeffitsienti 

Aktsiyaning sotuv bahosi – Aktsiyaning sotib olish bahosi 
Bitta aktsiyaning nominal narxi 
4. 
Aktsiyalar bo‘yicha to‘langan 
dividendlarning salmog‘i 

Barcha to‘langan dividendlar summasi 
Korxonaning sof foydasi 
Aktsiya egalari korxonaning sof foydasidan dividendlar uchun ajratilgan qismi
aktsiyalarning biror bahosini oshib borishi, dividend stavkalari bilan qiziqadilar. Bu 
savollarni hammasiga yuqorida keltirilgan ko‘rsatkichlar to‘liq javob beradi. Bu 
ko‘rsatkichlarning darajasi va ularning o‘zgarishi 18-jadvalda berilgan. 
Ko‘rinib turibdiki, korxona aktsiyalari jozibadorligi yuqori darajada. Korxona 
100 ming so‘mlik aktsiyalarni chiqargan. Bitta aktsiyaning ham potentsial, ham 
haqiqiy daromadlilik darajasi va aktsiyalarning bozordagi bahosi oshib bormoqda, 


74 
taqsimlash uchun ajratilgan foyda ko‘paymoqda. 
Demak, 
korxona 
aktsiyalarining 
jozibadorligi 
uning 
moliyaviy 
holatni 
yaxshilashda asosiy omillardan biriga aylangan. Korxonalarda ishlab chiqarish to‘g‘ri 
tashkil qilinsa, yuqorida ko‘rilgan ko‘rsatkichlarning hammasi oshib boradi. Lekin 
amaliyotda ular yoki oshadi, yoki kamayadi, ba’zi birlari oshsa, boshqalari kamayadi. 
Shu sababli korxona aktsiyalarining jozibadorligi tahlil etilganda, asosiy vazifa bu 
ko‘rsatkichlarni o‘zgarishida umumiy yo‘nalishni aniqlashdan iborat va shunga qarab 
bu ko‘rsatkichlarni kelgusida ko‘tarish yo‘llarini aniqlash kerak. 

Yüklə 1,05 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   64




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin