Üç dağ qoynunda yatan Tarovlum Kitab, dünyasını dəyişmiş tarovluların



Yüklə 7,55 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə19/44
tarix31.01.2017
ölçüsü7,55 Mb.
#6983
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   44

Sac 
yuxası.
 Sac m
ə
i
şə
t l
əvazimatıdır.
 Dair
ə
vi formada, 
ortadan bir q
ə
d
ə
r qa
barıq
 olub yuxa, qutab, 
lavaş,
 
xamı
ra-

 
bişirmə

üçün
 
işlə
dilir. 
Sacın
 

 t
ə
r
ə
find
ə
 qovurma bi
şi
rir-
dil
ə
r. Bu m
əişə

əşyası
 enolit  
dövründə
n  m
ə
lumdur.  Sac 
 
ə
vv
ə
lc
ə
 odun kulunu su il
ə
 qar
ışdı
raraq 
küllə
nir, sonra is
ə
 
üç
 
daş

(üç
 
ayağa)

üzə
rin
ə
 qoyulurdu. 
Sacın
 
altı
 odun v
ə
 
ya t
ə
z
ə
kl
ə
 
qalanırdı.
 
Yoğrulmuş
 x
ə
mir oxlovla 
çö
r
ə
k taxta-
sın
da 
yayılır,
 
sacın
 
üzə
rin
ə
  s
ə
rilirdi.  Yuxa 
bişə
n
ə
d
ə
k  bir 
ne
çə
  d
ə
f
ə
 
şişlə
 
çevrilirdi.
 
Bişirilmiş
  yuxa  quru  halda uzun 
müd
d
ə

saxlanılırdı

Lazım
  g
ə
ldikc
ə
  su  s
ə
pilir 
üstü
  par
ça
 
il
ə
 
örtülür
  ki,  o 
teşlə
nsin,  sonra 
bükümlə
nir  (h
ə

büküm
 
dörd
  yuxadan  ibar
ə
t  olurdu) 
v
ə
 istifad
ə
 edilirdi. 
T
ə
ndir, 
lavaş

çörə
yi 
bişir
-
m
ə
k  vasit
ə
sidir.  Tarovlu  k
ə
n-
dind
ə
  bir 
neçə
  yerd
ə
  t
ə
ndir 
var

.  T
ə
ndir  oturaq  h
əyatın
 
möv
cud 
olduğunu
 
göstə
r
ə

maddi m
ə
d
ə
niyy
ə

ünsür
l
ə
rin-
d
ə
n biridir. O gil, saman, qum 

El
şad Eyvazov_____________________
______________________ 
 
 
108
  
v
ə
.s 
qatışığından
 
hazırlanmış
 
palçıqdan
 
düzə
ldilirdi.  Q
ə
-
dim 
dövrlə
rd
ə
n  m
ə
lum  olan  t
ə
ndir  tarovlular  t
ə
r
ə
find
ə


q
ə
dd
ə

sayılırdı.
  Onda  la
vaş
  v
ə
  f
ə
tir 
bişi
rilirdi.  X
ə
mir, 
x
ə
mirin 
qıcqırdılması
 
üçün
 ha
zır
lan
mış
 baratadan istifad
ə
 
olunurdu. T
ə
ndirin dibind
ə
 
çırpı
 qala
nırdı,
 o 
közə
 
çevril
dik-
d
ə
n  sonra  yanan  ocaq 
müt
l
ə
q  t
ə
ndirin 
divarını
 
ağar
-
dandan sonra 
kün
d
ə
l
ənmiş
 x
ə
mir oxlovla 
yayılır,
 sonra is
ə
 
t
ə
ndirin  divar
larına
  ya
pışdırılaraq
  la
vaş
  v
ə
  f
ə
tir 
bişirilə
rdi. 
Lavaş
 
biş
dikd
ə
n  sonra  t
ə
ndird
ə
n  ucu 
əyilmiş
 
şişlə
 
çı
-
xarılırdı.
 Tarovlular on 
beş
-iyirmi 
günlük
 azuq
ə
ni 
ə
vv
ə
lc
ə
-
d
ə

bişi
r
ə
rdil
ə
r. 
Lavaş
 sulan
dıqdan
 sonra istifad
ə
 edilirdi.
 
 
T
ə
hsil.  1882-ci il 
Qubadlıda
  H
ə
s
ə
n b
ə
y Sultanov t
ə
r
ə
-
find
ə
n ilk 
dünyə
vi m
ə
kt
ə
bin 
əsası
 qoyuldu. M
ə
kt
ə
b bu 
böl
-
g
ə
nin m
ə
d
ə
ni 
inkişafında
 
mühüm
  rol 
oynamışdı
r.  Tarovlu 
k
ə
ndinin 
ziyalılarından
 olan Q
ə
dimal
ı
yev 
Ə
linin, Q
ə
dimal
ı
-
yeva 
Süray
y
ə
nin,  H
ə
s
ə
nov 
Mehralının

Şahbazov
  Ziyad-
xa
nın,
 
Şahbazov
 
Şə
milin, 
Şirinov
  C
ə
lilin, 
Şirinov
  Bayra-
mın
 
başlanğıc
 t
ə
hsili 
Qubadlı
 m
ə
kt
ə
bi il
ə
 
bağlıdır.
 1930-cu 
ill
ə
rin 
ə
vv
ə
ll
ə
rind
ə
  Tarovlu  k
ə
ndind
ə
  iki  sinifli 
dörd
illik 
m
ə
kt
ə

açılmışdı.
 M
ə
kt
ə

ə
vv
ə
ll
ə
r Q
ə
dimal
ı
yev  Qulunun, 
sonralar is
ə
 
Şirinov
 C
ə
lilin evind
ə
 yerl
əşmiş
di. 1930-1937-
ci  ill
ə
rd
ə
  B
ə
dirxan 
müə
llim,  1937-1942ci  ill
ə
rd
ə
 
Əş
r
ə

müə
llim, 1942-1950-ci ill
ə
rd
ə
 
Qubadlı
 rayonunun ilk 
qadın
 
ziya
lıların
dan olan Q
ə
dimaliyeva Suraya M
ə
h
ə
mm
ə

qızı
 
adı
 
çə
kil
ə
n m
ə
kt
ə
b
ə
 r
ə
hb
ə
rlik 
etmişdir.
  1950-ci ild
ə
 k
ə
nd-
d
ə
 
dörd
illik m
ə
kt
ə
bin inzibati 
binası
 
inşa
 
edilmişdi.
 1965-ci 
ild
ə

başlayaraq
  k
ə
ndd
ə
 
beşinci
  sinif  v
ə
  n
ə
hay
ə
t, 
s
ə
kkizillik  m
ə
kt
ə
b
ə
d
ə
k  h
ə
r  il  bir  sinif 
artırılırdı
.  Bel
ə
likl
ə

k
ə
ndd
ə
  s
ə
kkizillik  m
ə
kt
ə
bin 
bazası
 
yaradıldı.
  S
ə
kkizillik 
m
ə
kt
ə
b
ə
 
Ə
liyev  Yusif,  R
ə
sulov  Arif,  Q
ə
dimal
ı
yev 
İdris
  v
ə
 
Q
ə
dimal
ı
yev 
Möhöbbə
t  r
ə
hb
ə
rlik 
etmiş
dil
ə
r.  1970-ci  ild
ə
 
s
ə
kkizillik m
ə
kt
ə

üçün
 ikim
ə
rt
ə
b
ə
li, dord sinifli inzibati bi-
na 
inşa
 
edilmiş
di.  Tarovlu  k
ə
nd  s
ə
kkizillik  m
ə
kt
ə
bind
ə
 on 
dörd
 
müə
llim  f
ə
nnl
ə
ri  t
ə
dris  edirdi.  Orada  doxsan  c
ə
kkiz 

___________________
________Üç dağ qoynunda yatan T
arovlum 
 
 
109
  
şagird
 t
ə
hsil 
alırdı.
 K
ə
nd 
işğal
 olunduqdan sonra s
ə
kkizil-
lik m
ə
kt
ə
bin f
ə
aliyy
ə
ti 
dayandırılmışdır.
 
1968-ci  ild
ə
  Tarovlu  k
ə
ndind
ə
 
yuxarı
  sinifl
ə
r  n
ə
zdind
ə
 
ax
şam
  orta  m
ə
kt
ə
bi 
açıldı.
  M
ə
kt
ə
b
ə
  Q
ə
dimal
ı
yev 
Ə
li  Ey-
vaz 
oğlu
  direktor  t
ə
yin  edildi. 
Axşam
  m
ə
kt
ə
bind
ə
  Tarovlu 
v
ə
 
ə
traf  k
ə
ndin  sakinl
ə
ri  t
ə
hsil 
alırdı.
  Bir 
sıra
  sakinl
ə
r  ax-
şam
  m
ə
kt
ə
bini  bitirdikd
ə
n  sonra, 
başqa
  sah
ə
l
ə
rd
ə
  t
ə
hsil-
l
ə
rini  davam 
etdirmişdilə
r.  Onlardan  Cavadov 
İnqilab
  Qa-
fan 
şə
h
ə
rind
ə
 
sürücülük
  m
ə
kt
ə
bini  bitir
ə
r
ə
k  kolxozda 

-
rücü,
 Mehdiyev B
ə
bir 
Ağdam
 ticar
ə
t texnikumunu bitirdik-
d
ə
n sonra, 
Qubadlı
 rayon istehlak c
ə
miyy
ə
tind
ə
 t
ə
s
ə
r
rüfat
 
malları
 
anbarının
 
müd
iri, Q
ədimalı
yev Nem
ə
t Az
ə
rbaycan 
Dövlə
t  Pedaqoji 
İ
nstitutunun  tarix  v
ə
 
coğrafiya
  fa
kültə
sini 
bitirdikd
ə
n sonra k
ə
nd
ə
 
qayıdaraq
 
müə
llim 

l
əmişdir.
 
Kitabxana.  K
ə
ndd
ə
 kitabxana  1975-ci ild
ə
 
Qubadlı
 ra-
yon m
ə
d
ə
niyy
ə

şöbə
sinin n
ə
zdind
ə
 
yaradılmışdır.
 Q
ə
dim-
alı
yeva 

ld
ə
st
ə
 
Ə
li 
qızı
 v
ə
 Eyvazova 
Şə
mruz 
Ə
li 
qızı
 ki-
tabxanaya r
ə
hb
ə
rlik 
etmişlə
r. Kitabxanada 
beş
 
yüzdə
n ar-
tıq
 elmi v
ə
 b
ə
dii kitablar 
saxlanılırdı.
 
*** 
 
Sin
ə
si 
bayatı
 il
ə
 dolu 
Çimnaz
 n
ə
n
ə

Tarovlu  k
ə
ndinin 
ağbirçə
kl
ə
rind
ə
n  olan 
Çimnaz
  n
ə
n
ə
-
nin 
söylə
diyi bayat
ılarda
 v
ə
t
ə
n, el-oba h
ə
sr
ə
ti 
düyulur:
 
 
Ə
zizim k
ə
tan 
sarı,
 

 
sarı,
 k
ə
tan 
sarı.
 
Çıxaydım
 K
ə
rt 
dağına,
 
Baxaydım
 v
ə
t
ə

sarı.
 
*** 
Qar tutub 
Alaquş
 
dağını,
 
Don vurub 
novrağını.
 
Çə
kilib 
tülə
k t
ə
rlan, 
Sar 
alıb
 
ovlağını.
 
*** 

El
şad Eyvazov_____________________
______________________ 
 
 
110
  
 
Тахыл бичими 
 
 
Гыш тядарцкц – йуха 

___________________
________Üç dağ qoynunda yatan T
arovlum 
 
 
111
  
 
Гядимдя юкцзляр васитясиля торпаьын шумланмасы 
 
 
Гядим айаг эейими олан чарых 

El
şad Eyvazov_____________________
______________________ 
 
 
112
  
Durna sanınnan keçə
r, 
Ötər sanınnan keçə
r. 
İgid və
t
ə
n yolunda, 
Ölər canından keçə
r. 
*** 
Burda yolum oldu t
ə
n, 
Varmı bu yoldan ötə
n, 
Bu dünyada şirin şey,
 
Bir anadır,bir və
t
ə
n. 
*** 
M
ən aşiq də
rd 
ə
k
ə
r
ə
m, 
D
ə
rdliy
ə
m, d
ə
rd 
ə
k
ə
r
ə
m. 
Tutmuşam qəm cütünü,
 
Özümçün də
rd 
ə
k
ə
r
ə
m. 
 
El  ad
ə
tl
ə
ri.  Uzaq s
ə
f
ə
rl
ə
r
ə
 v
ə
 
ya çətin işin ardınca ge
-
d
ə
rk
ə
n, s
ə
f
ə
r
ə
 
çıxanın yaxınları onun ardınca su atardılar.
 
Ail
ənin  qış  aylarında  ə
t
ə
  olan  t
ə
l
əbatını  ödə
m
ə
k  m
ə
q-
s
ə
di il
ə
 
payız fə
slind
ə
 
öz tə
s
ərrüfatlarından bir neçə
 b
ə
s-
l
ənilmiş  qoç  kə
s
ə
r
ək  öz  yağında  qovurub  saxsı  küpə
l
ə
r
ə
 
doldurardılar.
 
Meyv
ə
 
bağlarından və
 
bostanlarından yığılan meyvə
 v
ə
 
t
ə
r
ə
v
ə
zl
ə
rd
ə
n  ilboyu  istifad
ə
  etm
ə
k  m
ə
qs
ə
di  il
ə
 
xüsusi 
yerl
ə
rd
ə
-
qazılmış  quyularda  saxlayaraq  ilboyu  istifadə
 
ed
ə
rdil
ə
r. 
Novruz bayramına az qalmış kəndin bütün evlə
rind
ə
 t
ə
-
mizlik, cari t
ə
mir v
ə
 h
ə
y
ətyanı sahə
l
ə
rd
ə
 t
əmizlik işləri gö
-
r
ə
rdil
ə
r.  Bu  zaman  m
əişə
td
ə
 
işlə
dil
ə
n  mis  qab-qacaqlar 
k
ə
nd
ə
 g
əlmiş (ə
sas
ən Lahıcdan və
 Qusardan) qab qalay-

yanlar  t
ə
r
ə
find
ən bir neçə
 
gün  ə
rzind
ə
 
qalaylanırdı.  Qa
-
lay
çılar sonra nö
vb
əli şə
kild
ə
 dig
ər qonşu kə
ndl
ə
rd
ə
 
bu işi 
davam etdir
ə
rdil
ə
r.  
K
ə
nd 
ə
halisi  yeni  evl
ə
r  tik
ə
rk
ə
n  v
ə
 
yaxud,  ağır  inşaat 

l
ə
ri aparan zaman k
əndin cavanları və
 h
ə
min sah
ə
nin ix-
ti
saslı adamları tə
m
ənnasız işin sonuna qə
d
ər ona kö
m
ə

ed
ə
rdil
ə
r. 

___________________
________Üç dağ qoynunda yatan T
arovlum 
 
 
113
  
K
ə
ndin m
ə
z
ə
li 
ə
hvalatlar
ı
 
 
İnqilabdan
 
ə
vv
ə
l Tarovlu v
ə
 
ə
traf k
ə
ndl
ə
r Zaman 
kişi
 v
ə
 
onun 
üç
  qohumu  t
ə
r
ə
find
ə

soyğunçuluğa
  m
ə
ruz 
qalır.
 
Ç
ar x
ə
fiyy
ə
l
ə
ri 
soyğuncuları
 
ə
l
ə
 
keçirib
 
Şuşa
 
qalasına
 sa-
lır.
  Soy
ğunçuların
 
qohumları
 
qızıl
  pul 
toplayıb
 
Şuşa
  qala-
sın
da 
işlə
y
ə
n  M
əşə
di 
Mirzalı
 
kişiyə
  verirl
ə
r  ki, 
ə
man
ə
tl
ə
ri 
Ş
u
şa
 
qalasının
  r
ə
isin
ə
  ver
ə
r
ə
k  on
ları
  azad etsin. 
Qızılları
 
Şuşa
 
qalasının
  r
ə
isin
ə
 
çatdıran
  M
əşə
di 
Mirzalı
  ki
şi
  deyir, 
bunları
 
soyğunçuların
 
yaxınları
  siz
ə
 
göndə
rib  v
ə
  xa
hiş
 
edibl
ə
r ki, 
onları
 el
ə
 yer
ə
 
göndə
rin, bir daha geri 
qayıt
ma-
sınlar.
  
*** 
1970-ci  il  aprel 
ayının
  24-d
ə
 
Kacaranın
  Mis-Molibden 
m
ə
d
ə
nind
ə
 sex r
ə
isi 
işlə
y
ə
n Tarovlu k
ə
nd sakini Q
ə
dima-

yev 
Mürsə

qaldığı
 yataqxanaya g
ə
lir v
ə
 
görür
 ki, erm
ə
ni-
l
ə
r qramafona val qoyub 
ağlayırlar.
 
Soruşur
 ki, bu n
ə
 m
ə
-
s
ə
l
ə
dir.  Deyirl
ə
r,  milli  q
ə
hr
əmanımız
  Andronikin 
ölum
 

-
nüdür.
 
Mürsə
l qramafondan 
valı
 
çıxarıb
 yer
ə
 
atır
 v
ə
 ayaq-
la
yıb
 
sındırır.
  Bundan  sonra  erm
ə
nil
ə
r  onun 
üstünə
  cu-
murlar. 
Onların
 d
ə
rsini ver
ə

Mürsə

dostlarının
 
kömə
yi il
ə
 
vaxt itirm
ə
d
ə

Bakıya
 
qayıdır.
 
*** 
K
ə
ndd
ə
  ot 
biçinin
  sonunda 
öz
  t
ə
s
ə
rr
üfatlarına
 
qış
  otu 
t
ədarük
  etm
ə
k  m
ə
qs
ə
di  il
ə
  k
ə
nd 
müə
lliml
ə
rin
ə
 
Alının
  Ga-
vın
da  sah
ə
 
ayrılır.
  Onlar  otu 
biçib
 
bağlayırlar.
 
Pöhrə
nin 
ə
t
ə
yind
ə
n  ot 
bağlarını
  k
ə
nara 
daşıyanda
 
müə
lliml
ə
rd
ə

biri deyir:  
-
Ə
li 
müə
llim, m
ə

böyük
 
bağlanmış
 otu g
ə
tirdim, 
oğlum
 
Tofiq is
ə
 
balacanı
 g
ə
tirdi.  
Ə
li 
müə
llim cavab verir: 
-Qaytar  qoy  yerin
ə

böyük
  otu  Tofiq  g
ə
tirsin, 
balacanı
 
s
ə
n. 
*** 

El
şad Eyvazov_____________________
______________________ 
 
 
114
  
Bakıda
 
yaşayan
  tarovluludan  onunla  dostluq  ed
ə
n  xa-
rici v
ə
t
əndaş
 m
ə
sl
ə
h
ə
t alaraq deyir: 
-
Maşın
 
sürə
rk
ə
n  yol  polisi 
görə
nd
ə
  ondan 
qaçmaq
 
ist
ə
yir
ə
m. 
Ca
vabında
 tarovlulu deyir: 
-
Qaçma
.  Q
açarsan
  gedib  gir
ə
rs
ə


Kubinkaya

  v
ə
  ya 
«
Sovetskiy
ə»
  sonra  da  Allaha  yalvararsan  ki,  h
ə
min  yol 
polisi g
ə
lib s
ə
ni oradan 
çıxarsın.
 
*** 
Bir  tarovlulu  piyada  Xocahan 
bazarına
 
satmağa
  g
ə
v
ə
 
aparırmış.
 
Qarşıdan
 bu zaman bir 
atlı
 g
ə
ldiyini 
görür
, ona 
müraciə
t edir:  
-
Qardaş,
 m
ə
nim g
ə
v
ə
mi bazara q
ə
d
ə
r apar, g
ə
lib orda 
götürə
r
ə
m.  
Atlı
 
ə
vv
ə
l  ra

  olmur.  Bir  q
ə
d
ə
r  getdikd
ə
n  sonra 
düşü
-
nür
  ki,  m
əqamdır
,  o  adam  m
ə
ni 
tanımır
.  G
ə
v
ə
ni 
götürüb
 
aradan 
çıxaram.
 Geri 
qayıda
raq tarovluluya deyir:  
-
Qardaş
 g
ə
v
ə
ni ver 
aparım

Tarovlu cavab verir:  
-S
ə
n fikirl
əşdiyini
 m
ə
n d
ə
 
düşündüm–
dey
ə
, g
ə
v
ə
ni ona 
vermir. 
*** 
K
ə
nd  sakinl
ə
rind
ə
n  biri  h
ə
bsd
ə
n  azad  olur.  Ev
ə
  g
ə
l
ə
r-
k
ə

qonşu
  k
ə
nd 
ə
razisind
ə

keçə
nd
ə
 
maşını
 
saxladır
  v
ə
 
sürüdə
n bir qoyun 
atır
 
maşına.
 
Sürücü
 deyir: 
-Q
ardaş
,  t
ə
z
ə
  h
ə
bsd
ə

çıxmısan
,  bunu  n
ə
 
üçü
n  edir-
s
ə
n?  
O cavab verir:  
-N
eçə
  ildir 
uşaqları
 
görmürə
m, 
onların
 
yanına
 
əliboş
 
getm
ə
yim. 
*** 
Tarovlu k
ə
nd 
camaatı
 Qanbel 
yaylağında
 olark
ə

bağ
-
lanmış
 iribuynuzlu 
malın
 ipi 
düyünə
 
düşür.
 Yaylaqda olan 
ço
banlar 
düyünü
 
aça
 bilmirl
ə
r. Bu zaman 
Ə
li 
müə
llimi 
ça
-

___________________
________Üç dağ qoynunda yatan T
arovlum 
 
 
Yüklə 7,55 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   44




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin