Узбекистон давлат жисмоний тарбия институти

Tayyorgarlik bulimlari	Sentyabr	Oktyabr	Noyabr	Dekabr	Yanvar	Fevral	Mart	Aprel	May	Minut
UMJ ketkazilgan vaqt %
Vaqt. Tavsiya etilgan dastur bo’yicha	2250	2250	2250	2250	2250	2250	2250	2250	2250	26730
Mashg’ulotva o’yinlarning umumiy vaqti	2340	1800	2160	1980	1890	2070	450	3150	1980	23490
O’yinlar vaqti	540	360	630	360	450	540	90	810	360	5580
O’quv-mashg’ulot darslarining vaqti	1800	1440	1530	1620	1440	1530	360	2340	1620	17910	100
Umumiy va ralash chidamkorlik	980	790	700	750	850	800	280	1300	950	9350	52,2
Tezkor chidamkorlik	80	90	80	90	70	120	-	200	150	1160	6,5
Kuch, chaqqonlik, egiluvchanlik	350	300	370	300	180	250	50	300	200	2910	16,2
Tezkorlik	250	100	150	200	210	180	30	350	200	2200	12,3

2.3. Har xil o’quv-mashg’ulotlar darsida tezlikni oshirishning dinamik hajmi
Bizga ma’lumki, har xil o’quv-mashg’ulotlari darslarida amaldagi tezliklarning tebranishi judayam muximdir. Shunday kilib, mashqlarda minimal amaldagi tezlik masofasi hajmi 55m, maksimal masofasi hajmi – 230 m.ga to’g’ri keladi.

Bu avvalam bor o’quv-mashg’ulot darslarining aylanma tayyorgarligi bilan aniqlanadi. Barcha mashg’ulotlar davomida futbolchilar tomonidan bajariladigan umumiy amaldagi tezliklar masofasi hajmi bir oz yuqori. Amaldagi tezlik masofalari hajmi rejalashtirilganda murabbiylar asosan yakshanba kuni o’tkaziladigan o’yinlarni o’tkazmaydilar.

Futbolchilar tomonidan bajariladigan ikki xaftalik aylanma mashg’ulot-larning amaldagi tezlik masofasi hajmining dinamikasi ko’rsatilgan. Futbolchilar o’yin davomida o’rtacha masofa 155 va 145 m bajarishgan. Ertangi kuni, ya’ni dushanba kuni murabbiylar mashg’ulotlar olib borishganda amaldagi tezlik masofasi hajmi minimal bo’lgan (55-70m atrofida). Seshanba va Payshanba kuni tezlikka yugurish masofasi 190 metrdan 230 metrlar atrofida tebrangan. Ko’rinib turibdiki murabbiylar mashg’ulotlar davomida mashqlarni murakkablashtirishni aniqlab olishadi, tezlikka yo’naltirilgan mashqlar judayam samarali deb hisoblaydilar, bundan ko’rinib turibdiki, o’yin harakati va mashg’ulot darslari davomida amaldagi tezlik masofalari hajmi uncha yuqori emas.

11 - 12 yoshli futbolchilar ikki xafta davomida bajaradigan mashg’ulotlar aylanmasining amaldagi tezlik masofa hajmi, o’quv-mashg’ulot ishlarini tahlil kilganda quyidagi natija aniqlandi. Ikki xafta mashqlar aylanmasi davomida texnik-taktik mashg’ulotlari va texnikani oshirish mashg’ulotlarining eng ko’p bo’lgan masofasi hajmida tezkor yugurish 5 va 10 metr masofaga bajarilganda, ushbu kunlarga to’g’ri kelmokda. O’quv- mashg’ulotlar vaqtida futbolchilar tomonidan bajarilgan umumiy tezkor yugurish miqdori 5 m 45,5% ni tashkil kildi, 10 metr masofaga tezkor yugurish esa -32,8% tashkil etadi.

Shuni aniqlash mumkinki o’yin vaqtida futbolchilar 5 m oralikka tezkor yugurishlari 60% atrofida bo’ladi, 10 metrlida -24,7%, 15 metrlida -10%. Barchasi shuni ko’rsatadiki mashg’ulot vaqtidagi harakatlar musobaqaga o’tganda tezkorliklar hajmi o’zgaradi.
2.4. Yosh futbolchilarning tezlik va tezkorlik sifatining tarbiyalash, o’smirlik davridagi o’sish dinamikasi
Yosh futbolchilarning tezlik va tezkorlik sifatining o’smirlik davridagi o’sish dinamikasini sinchkovlik bilan tahlil qilganda biz tezkorlik, tezlik va kuch sifatini alohida ko’rib chiqdik.