Xviii bob. Elekòromagniò ÒO‘lqinlar

204- rasm.
203- rasm.
Uzatuvchi
Antenna
So‘nmas
tebranishlar
generatori
Modulator
Mikrofon
Kuchaytirgich
Tebranish
konturi
Kuchay-
tirgich
Detektor
Padio-
karnay
Kuchay-
tirgich

---

395
16. Òovush tebranishlarini nima ajratib beradi? 17. Ajratish jarayonini
tushuntiring. 18. Zamonaviy radiopriyomnikda tovush qaysi chastotalarda
modulatsiyalanadi? 19. Radioto‘lqinlarni tarqatish va qabul qilish jarayo-
nini tushuntiring. 20. Eng oddiy radiopriyomnikning ish prinsipini tu-
shuntiring.
123
- §. Òeleko‘rsatuvlarning fizik asoslari.
Òoshkent — televideniye vatani
M a z m u n i : teleko‘rsatuvlarning fizik asoslari; teleko‘rsatuvlar-
ni yo‘ldosh orqali uzatish va qabul qilish; Òoshkent — televideniye
vatani.
Òeleko‘rsatuvlarning fizik asoslari. Òeleko‘rsatuvlarni amalga
oshirish prinsi pi radioeshittirishlar sxemasidan uncha katta farq
qilmaydi. Farqi shundan iboratki, uzatuvchi qurilmada yuqori chastota-
li tebranishlar faqat tovush signallari
bilan emas, balki tasvir signallari bilan
ham modullashtiriladi. Narsalarning tas-
virlarini elektr signallariga aylantirish
ikonoskop deb ataluvchi elektron nurli
trubka yordamida amalga oshiriladi.
Ikonoskopdan olinadigan elektr teb-
ranishlar radiouzatuvchiga uzatiladi va
ular tarqatilayotgan to‘lqinlarni, tovush
uzatganda mikrofon zanjiridagi o‘zgaruv-
chan tok radioto‘lqinlarni qanday modul-
lashtirgan bo‘lsa, xuddi shunday usulda
modullashtiradi.
Qabul qiluvchida olingan signallarni
ko‘rinuvchi tasvirga aylantirish vakuumli
elektron-nurli trubka — kineskop yorda-
mida amalga oshiriladi. Elektron dasta uzat-
gichda qanday harakat qilgan bo‘lsa, ki-
neskopdagi elektron dasta ham ekranda
xuddi shunday harakatni takrorlaydi. Òele-
ko‘rsatuvlar signallarini uzatish ultra-
qisqa to‘lqinlar diapazonida amalga
oshiriladi. Bu signallarni qabul qilish
to‘g‘ridan-to‘g‘ri ko‘rish chegarasida amal-
ga oshiriladi. Masalan, balandligi 540 m
«Ostankino» teleminorasi 130 km ga
teleko‘rsatuvlarning ishonchli qabulini
ta’minlay oladi. 1985- yilda qurib bitirilgan,
205- rasm.

---

396
balandligi 375 m bo‘lgan Òoshkent teleminorasi esa teleko‘rsatuvlarni
100 km ga ta’minlaydi (205- rasm).