Azot gruppasi elementlari

Azotning vodorodli birikmalari. Azot vodorot bilan NH₃ – amiak, N₂H₄ – gidrazil, N₂H₂ – dimit birikmalarni hosil qiladi. Bulardan ko’p o’rganiladigan amiakdir.
Amiakning olinishi. Labaratoriya sharoitida amoniy tuzlariga ishqorlar tasir ettirib olinadi.
NH₄Cl + NaOH = NaCl + NH₃ + H₂O
2NH₄Cl + Ca(OH)₂ = CaCl₂ + 2NH₃ + 2H₂O
Sanoatda amiak havodan ajratib olingan azot va vodorod gazi aralashmasining yuqori 200 – 1000 atom bosim, 500 – 550 ^o C temperaturada Fe + Al₂O₃ katalizatori ishtirokidagi reaksiyasi natijasi olinadi.

NH₃, N₂, H₂

H avoni
f raksiyalab
olingan N₂ N₂ va H₂ kattalik Ammiakning
aralashmasi reaksiya suyultirish
suvning hosil qilinadi kamerasi (NH₃)
e lektrolizi yoki 200-1000 t^o = 500^oC suyuq
k onversiya atm. Bosim N₂ + 3H₂ 2NH₃
u sullari bilan
o lingan H₂ reaksiyaga kirishmay qolgan
N₂ va H₂ aralashmasi

N ₂ + 3H₂ 2NH₃ - ∆H; ∆H = -92,6 kJ/mol

Bu qaytar jarayon bo’lgani uchun reaksiya davomida muvozanat yuzaga keladi. Muvozanatni siljitish shartlari to’g’risida “kimyoviy muvozanat” mavzusida batavsil tushunchalar berilgan edi.

Fizikaviy xossasi. Amiak odatdagi havodan yengil (ρ = 0,77 g/l), rangsiz bo’g’uvchi gaz, 1 l suvda 700 l eriydi. – 33⁰C qaynab, - 78⁰C da qattiq xolatga o’tadi. Suyuq ammiak moddasining bog’lanish issiqligi (1,37 kJ/g) katta bo’lgani uchun muzlatkichlarda “sovuqlik xosil qiluvchi modda” “xladogent” sifatida ishlatiladi.