Азярбайжан республикасы дахили ишляр назирлийи

partiyalar v
ə müdafiə cəmiyyətləri yaratmağa başladılar. 
Bu m
əqsədlə Əhməd bəy Ağaoğlu 1906-cı ildə “Difai” 
(“Müdafiə”) partiyasını yaratdı. Partiyanın Mərkəzi 
Komit
əsi Bakıda yerləşirdi. Partiyanın Gəncədə, Şuşada, 
Ağdamda, Bərdədə, Yevlaxda, Tərtərdə, Naxçıvanda, 
Qarsda, Vladiqafqazda v
ə başqa yerlərdə şöbələri 
yaradılmışdı. Partiyanın “Qarabağ birlik məclisi” adlı 
şöbəsi Şüşada yerləşirdi. Kərim bəy Mehmandarovun 
s
ədrlik etdiyi şöbənin 400 nəfərlik suvaridən ibarət döyüş 
drujinası var idi. “Difai” partiyasının Gəncə şöbəsinin 
s
ədri Ələkbər bəy Rəfibəyli öz qüvvələrini qaçaq Dəli 
Alının dəstəsi ilə birləşdirərək Gəncəbasarda erməni 
daşnaklarına divan tuturdu. Çar hakim dairələri “Difai” 

---

267 
t
əşkilatından qorxur, onu “Müsəlman döyüş partiyası” 
adlandırırdılar.
1906-
cı ilin avqust ayında Yelizavetpol şəhərində 
“Qeyrət” təşkilatı yaradılmışdı. Ş.Rüstəmbəyov tərəfindən 
əsası qoyulan “Qeyrət” təşkilatı öz qarşısına erməni 
t
əcavüzünə qarşı mübarizə aparmaq, Azərbaycan 
xalqının namusunu, qeyrətini, milli mənafeyini qorumaq 
m
əqsədini qoymuşdu. “Qeyrət” təşkilatının üzvləri hər 
h
əftə Yelizavetpol şəhərinin baş məscidində iclaslar 
keçirir, xalq arasında tədbiğat aparır, onların müdafiəsinin 
möhkəmləndirilməsinə çalışır və bu məqsədlə imkanlı 
adamlardan ian
ə toplayırdılar. 
1907-
ci ilin may ayında daha bir müsəlman 
partiyası olan “Müdafiə” təşkilatı yaradıldı. “Müdafiə” 
partiyasının rəhbəri korpus topoqrafı, podpolkovnik 
İbrahim 
ağa 
Vəkilov 
olmuşdur. 
Yelizavetpol 
quberniyasının qərb hissəsində və Tiflisə yaxın 
q
əzalarda, əsasən Borcalıda fəaliyyət göstərən “Müdafiə”