Baaaarrrrllll\\\\ Q

E

E

E

Ettttiiiibb

b

baaaarrrrllll\\\\    Q

Q

Q

Qaaaan

n

n

n    E

E

E

Eh

h

h

httttiiiiyyy

yaaaatttt\\\\

H

H

H

Heeeem

m

m

maaaattttoo

o

olllloo

o

oggg

giiiiyyy

yaaaa    vvv

vwwww    Q

Q

Q

Qaaaan

n

n

n    K

K

K

K==

=

=[[[[^

^

^

^rrrrm

m

m

mwwww    IIIIn

n

n

nssssttttiiiittttu

u

u

uttttu

u

u

un

n

n

nu

u

u

un

n

n

n    T

T

T

Twwwwm

m

m

miiiirrrr    eeeed

d

d

diiiillllm

m

m

mwwwwssssiiii

W

W

W

Wn

n

n

n    K

K

K

Krrrreeeesssssssslllleeeerrrr

Mwnbw: Azerbaijan International jurnal\ - AI 9.2 (Yay 2001)

© Azerbaijan International

“Azerbaijan International” jurnal\n\n wmwkda]lar\ ^[^n nw]r etdiyimiz mwqalwlwrin nwticwsi olaraq u`urlu

layihwlwrin meydana [\xd\`\n\ g=rmwk xo]dur. Belw u`urlu hekaywlwrdwn biri 1995-ci ilin q\]\nda [ap

olunmu]du (AI 3.4). “Azwrbaycanda Beta Talasemiya B=hran\” mwqalwsi Amerika Birlw]mi] }tatlar\ ]irkwti

olan “Texaco”nu Bak\da yerlw]wn Milli Qan K=[^rmw Institutunu twmir etmwk vw yeni tibbi lwvazimatla

twchiz etmwk ^[^n ora $500000 dwywrindw pul qoyma`a s=vq etdi. Ywqin ki, bu layihwdwn wn [ox qazanan

mwqalwdw haqq\nda dan\]\lan nadir talasemiya xwstwliyindwn wzab [wkwn u]aqlard\r. Onlara hwr 2-4 hwftwdwn

bir qan k=[^rmwk laz\md\r. Onlar ^[^n Qan K=[^rmw Institutu hwyat mwnbwyidir. Nwhaywt ki, twmiz qan

ehtiyat\ haqda narahat[\l\q bitdi.

Talasemiya hemoqlobinin d^zg^n olmayan sintezi nwticwsindw yaranan qan azl\`\ndan (anemiya) irswn ke[wn

nadir xwstwlikdir. Bu xwstwliyw wn [ox Aral\q Dwnizi wtraf\n\n whalisindw rast gwlinir. Azwrbaycanda belw

[at\]mazl\`\ olan u]aqlar\n say\ qeyri-m^twnasib halda [oxdur. Twkcw Bak\da twqribwn 2000 u]a`a ayda iki

dwfw qan k=[^rmwk laz\md\r. Verilwn qan\n yar\dan [oxu talasemiya xwstwliyi olan u]aqlara gedir.

1997-ci ildw “Texaco” ]irkwti Azerbaijan International jurnal\n\n redaktoru Betti Bleyerdwn xidmwt sahwsinw

onlar\n mw]`ul ola bilwcwk bir layihwni g=stwrmwyi xahi] etdi. Bu elw bir layihw olmal\ idi ki, Azwrbaycan

cwmiyywti ondan xeyir wldw edw bilsin. Elw bu vaxt Hematologiya vw Qan K=[^rmw Institutu ideyas\ yarand\.

Lakin Qan K=[^rmw Institutu yenidwn canlanard\sa xeyir wldw edwcwk twkcw talasemiya xwstwlikli u]aqlar

olmayacaqd\. Hwm[inin xroniki qan xwstwliklwri olan hemofiliya vw leykemiya kimi xwstwliklwr dw m=vcud

idi. &stwlik xwr[wng vw digwr xwstwliklwr, do`u] zaman\ analar vw travma vw hwyat ^[^n twhl^kwli olan digwr

bwdbwxt hadiswlwr vw ya milli b=hran zaman\ yaralananlar da var idi. Qan K=[^rmw Institutu yenidwn

fwaliyywt g=stwrsw idi demwk olar ki, =lkwdw hwr bir insan ondan faydalana bilwrdi.

“Texaco” ]irkwtinin rwhbwrliyi qwrara ald\ ki, bu fikir diqqwtw layiq bir fikirdir. Onlar prezident Heydwr

Wliyevin raz\l\`\ oldu`u twqdirdw bu i]lw mw]`ul olmaq fikrini [ox yax]\ qar]\lad\lar. “S=z^n d^z^, prezidenti

bu layihwni twsdiq etmwyw inand\rmaq o qwdwr dw [wtin deyildi. O, tibbi lwvazimat\n wsaswn 1991-ci ildw

Sovet Ittifaq\ da`\ld\qdan sonra pis vwziyywtdw oldu`unu bilirdi,”—deywrwk Bleyer xat\rlay\r.

2

Bir az sonra “Texaco” hematologiya sahwsindw d^nyan\n wn apar\c\ ekspertlwrindwn olan Los Ancelesli doktor

Tom Drisin Bak\ya gwlib, institutun wmwkda]lar\ ilw g=r^]wrwk onlar\n ehtiyaclar\ haqda s=hbwt etmwsinw nail

oldu. Bundan sonra “Relief International” (RI) humanitar tw]kilat\na binan\ twmir etmwk vw tibbi lwvazimat\

vw twchizat\ wldw etmwk tap]\r\ld\.

Indi Hemotologiya vw Qan K=[^rmw Institutu hepatit C vw elwcw dw hepatit B, HIV/AIDS vw sifilisi dw

yoxlayan wn yax]\ cihazlarla fwaliyywt g=stwrir. HIV/AIDS-in Azwrbaycanda nadir olmas\na baxmayaraq,

hepatis C qan ehtiyat\na twhl^kw yarad\r.

Hemotologiya vw Qan K=[^rmw Institutunun direktoru doktor Azwr Kwrimov deyir: “Indi whali bilir ki,

buradak\ qan twhl^kwsizdir. Bina cwlbedici olduqdan sonra donor olmaq obraz\ vw h=rmwti dw art\b.

Institutumuz Azwrbaycan\n b^t^n twbabwt sahwsi ^[^n [ox vacibdir. Vw indi qan\n twhl^kwsizliyi vw keyfiyywti

twmin olunub. Institumuzda xwstwlwrw twqdim edw bilwcwyimiz xidmwti yax]\la]d\rmaq imkan\ wldw

etmwyimiz Azwrbaycanda twbabwtin digwr sahwlwri ^[^n m^sbwt n^munw ola bilwr.”

Hematologiya vw Qan K=[^rmw Institutu Bak\da Mirwli Qa]qay k^[wsi 87-dw yerlw]ir. Tel: [phone]-

01. Qan donorlar\n\ qwbul etmwyw hwr zaman ]ad\q.

______

Twrc^mw: G^lnar Aydwmirova

Veb ^[^n haz\rlayan: Arzu A`ayeva