Babayeva d. R

84

---

Bular:
- atrofhi o‘rab turgan olamdagi hodisalami (real voqelikni) ang- 
llflh va so‘z bilan belgilash;
- atrofdagilar bilan aloqalami va nutqiy munosabatlami yo‘lga 
qo'yish;
- tilni (uning ovoz tarkibini, lug‘atni, grammatik qurilishini) od­
diy anglash.
4. 
Kichik yoshdgi bolalar uchun mashg‘ulotlar ishlanmasi.
Mashg‘ulot - maktabgacha ta’limda o‘qitishning asosiy shakli 
eanalib, u hamma bolalar uchun majburiydir: unda dastur mazmu- 
ni 
belgilab berilgan, kun tartibida unga ma’lum o‘rin va vaqt ajra- 
tilgan. 
Mashg‘ulot tarbiyachi rahbarligida o‘tkaziladi, tarbiyachi 
mashg‘ulotda bolalami yangi bilimlardan xabardor qiladi, bolalar 
egallab 
olgan bilimlami esa aniqlab, mustahkamlaydi, bolalaming 
amaliy mashg‘ulotini tashkil etadi.
Maktabgacha 
yoshdagi bolalar guruhlari bilan bog‘liqlikda 
mashg
‘ulotlami amalga oshirish maqsadga muvofiq. Kichik yosh­
dagi 
bolalar bilan olib boriladigan mashg‘ulotlaming maqsadi bo­
lalaming nutqi va harakatini rivojlantirib borishdir. Katta va tay­
yorlov guruhlaridagi mashg‘ulotlar orqali bolalarda tashabbuskorlik 
va 
mustaqillik, bilimga qiziquvchanlik, faol tafakkur qilish, taqqos- 
lash, 
umumlashtirish, xulosalar chiqarish kabi malakalar tarkib top- 
tirib 
boriladi. Bolalarda kuzatuvchanlik, mas’uliyat hissi takomil- 
lashtirib 
boriladi, ularda aqliy mehnat qilish malakasi va xohish- 
istagi 
tarbiyalanadi.
M ashg‘ulotlarda ta ’lim berish bolalardan aqliy va jism oniy 
ZO‘r 
berishni talab etadi, ya’ni u bolaning faol harakatlanishi 
bilan bog‘liq b o ‘lib, bola m a’lum natijaga erishish uchun inti- 
ladi, bu esa boladan uzoq davomli ixtiyoriy diqqatni talab etadi. 
Shuning uchun mashg‘ulotga tayyorlanishda bolaning yoshi, 
imkoniyatini e ’tiborga olish zarur. Shuningdek, mashg‘ulotning 
vaqti, kun tartibidagi o‘mi, dastuming har bir bo‘limlarini to ‘g ‘ri 
almashtirib turishni oldindan o ‘ylab, aniq belgilab olish zarur. 
Har bir yosh guruhida necha marta mashg‘ulot o ‘tkazilishi, 
uning mazmuni va har bir mashg‘ulot yosh guruhlari bo‘yicha
85

---

necha daqiqa davom etishi «Bolajon» tayanch dasturida ular- 
ning yosh xususiyatlarini hisobga olgan holda belgilab berilgan.
3 yoshdan 5 yoshgacha bo‘lgan bolalar nutqini rivojlantirish emot­
sional tusga ega bo‘lishi lozim. Bunda ko‘rgazmaviylik, o‘yin usul­
lari va didaktik o'yinlami keng qo‘llash zarur.
Didaktik maqsadiga ko‘ra mashg‘ulotlar quyidagi turlarga 
bo‘linadi: yangi bilim va ko‘nikmalami hosil qiluvchi mashg‘ulotlar, 
o‘zlashtirilgan bilimlami mustahkamlovchi mashg‘ulotlar, nazorat 
mashg‘ulotlari va majmuaviy mashg‘ulotlar.
MAVZU: BAXMAL KAPALAK BILAN TANISHTIRISH
Maqsad:
Bolalarni kapalakning noyob turi - baxmal kapalak bilan 
tanishtirish, uning tabiatdagi ahamiyati, tuzilishi, ko‘payishi haqida 
yangi bilim berish.