Backup of Uz Qabigi

§ 8.3. Ayın Yer ətrafında dolanması

Ay Yer ətra-fında fokusların-dan birində Yer olan elliptik orbit üzrə dolanır. Bu dolanma qərbdən şərqə doğru, yəni Yerin Günəş ət-rafında dolanma istiqamətində baş verir. Ayın orbiti şəkil 8.2-də göstə-

rilmişdir Ay or_- Şəhil 8.2. Äyın Yer ətrafında dolanma orbiti

bitinin böyük və kiçik yarımoxları aşağıdakı kimidir:

1. 
   = 384400 km ,
   
2. 
   = 383823 km .
   

Ay orbitinin eksentrisiteti

Ay orbitinin Yerə ən yaxın nöqtəsi orbitin perigeyi, ən uzaq nöqtəsi isə apogeyi adlanır. Ayın perigey məsafəsi

q, =a (1-e)=363 400 km ; apogey məsafəsi isə

Q, = a(1+e)=405 400 km - dir. Ayın orbit müstəvisinin ekliptika müstəvisinə meyli и =05°09' .

Günəşin və başqa göy cisimlərinin sarsıdıcı təsiri ilə Ay orbitinin meyli i =04°51' ilə i =05°20' arasında dəyişir, yəni

i =04°51'+05°20'

Ayın Yer ətrafında bir tam dolanma dövrü onun siderik və ya ulduz dolanma dövrü (bəzən sadəcə siderik ay) adlanır.
Ayın siderik dolanma dövrü onun öz oxu ətrafında fır-lanma dövrünə bərabərdir.

Ayın siderik dolanma dövrü

Т, = 27.32 orta Günəş günü = 27^d07^h43^m11^s.47.
Asanlıqla hesablamaq olar ki, Ayın orbit üzrə orta xətti sürəti

^vorb ⁼ = 3682 km/saat « \km / s
olar.

Aydındır ki, Ayın göy sferiində günlük bucaq yerdəyiş-

= 13°.18

məsi

olar.