Bağimsiz cumhuriyetin temsiLİ: azerbaycanli aydin ali merdan topçubaşOV’un (1865-1934) hayati ve dönemi

Eğitiminiz yarım kaldı. Sinema öğrenmek için arayış 

içine girdiniz ve yurtdışına gittiniz. Aradığınızı bula-

mayınca geri döndünüz. Ne gibi bir yön çizdiniz haya-

tınıza? 

H

alit Refiğ: Robert Kolej’de okumaya başladım, ancak 

aileme içimden geçenleri pek yansıtamıyordum. Ce-

vat Çapan, Tuncay Çavdar, Metin Serpen gibi yakın dost-

larım  bile sinemacı olmak niyetinde olduğumu bilmiyor-

lardı. Onlara da açamıyordum bu düşüncemi; çünkü o ta-

rihte sinemacılık itibarlı bir meslek değildi. Kararım çerçe-

vesinde bu işi nasıl yaparım diye düşünmeye başladım. 

Tünel’e yakın bir yerde Necip Erses’in genelde yabancı 

filmlerin dublajlarının yapıldığı bir stüdyosu olduğunu öğ-

rendim. O tarihlerde yılda yaklaşık beş altı yerli film yapı-

labilmekteydi. Burada da bu filmlerin stüdyo işleri yapılı-

yordu. Hiçbir ücret talep etmeden o stüdyoda her türlü işi 

yapmaya hazır olduğumu söyledim. Bana en alt işi verdi-

ler. Film parçalarını dublaj için projeksiyon dairesine gö-

türmek, isteyenlere çay götürmek gibi işleri yaptım. O ta-

rihte Sami Ayanoğlu, Esat Mahmut Karakurt’un ‘Allaha-

ısmarladık’ adlı romanını sinemaya uyarlamıştı. Onunla 

tesadüf eseri tanıştık. Sami Ayanoğlu’nu montaj yaparken 

sürekli izliyordum.  

 

---

Halit Refiğ 

85

Ertesi sene, ben çalışırken İngiltere’ye giden arkadaş-

larımın anlattığı maceralar bende İngiltere’ye gitme isteği 

uyandırdı. Orada sinema eğitimi veren kuruluşlar olduğu-

nu bildiğim için İngiltere’ye gittim. Dört aylık bir Londra 

havası aldım. Orada çok fazla kitap edindim. İşin sadece 

mekanik tarafıyla değil, teorik tarafıyla da ilgilenmek isti-

yordum. Temel teori kitaplarını toplayarak kendi kendimi 

yetiştirmeye karar verdim. Kesintisiz olarak işime odakla-

nabilmem için askerlik engeli de ortadan kalkmalıydı. Bu 

nedenle Türkiye’ye döndüm. 1953’te yedek subay topçu 

okuluna girdim. O tarihte Kore Savaşı devam ediyordu ve 

İngilizce bilenlerden gönüllü yedek subay alınacaktı. U-

zakdoğu’yu görme merakım yüzünden gönüllü oldum. Ben 

Kore’ye gitmeden önce orada ateşkes imzalandı; fakat ger-

gin askeri durum devam etmekteydi. İngilizce bildiğim için 

Amerikan birliklerinde irtibat görevi yaptım. Orada ilk ka-

meramı, montaj masamı, perdemi edindim ve kendime bir 

düzen kurdum. İlk filmlerimi Kore’deki düğün ve cenaze 

törenleri, Türk askerinin karşılanışı gibi konularda çektim. 

Türkiye’ye döndüğüm zaman ‘The Times’ın Türkçe nüshası 

sayabileceğimiz ‘Akis’ dergisinin sinema yazarı oldum.