Bağimsiz cumhuriyetin temsiLİ: azerbaycanli aydin ali merdan topçubaşOV’un (1865-1934) hayati ve dönemi

Toplumsal gerçekçilik kaygıları sinemaya nasıl yansıdı? 

Bu süreçte Lütfi Akad, Memduh Ün, Metin Erksan ve ben 

yaptığımız işi çok büyütmedik, Türkiye şartlarının bilin-

cindeydik. Ama 1964’te Metin Erksan’ın Susuz Yaz’ı (1964) 

Berlin Film Festivali’nde Altın Ayı Ödülü’nü alınca Türk 

entelektüel hayatına atomik bir bomba düştü, çünkü o 

zamana kadar hiç böyle bir şey olmamıştı. Devlet sanatçısı 

olmak kültürel aristokrasinin en üst düzeyiydi ve devletin 

resmi kültür politikasıyla uyuşmayan bir filmdi Susuz Yaz. 

Yalnız sinemamızda değil, Cumhuriyet tarihinde hiçbir 

kültürel alanda uluslararası bir ödül kazanılmamıştı. Bu 

olay sinemacılarla ilgilenmek gerektiğini gösterdi, ama ak-

sine, sinema üzerindeki baskı artırıldı. Sinema şurâsı ol-

du, ancak bu şurâ sürekli olamadı. Yapımcılar, sinema en-

telektüelleri ve yazarlarının hepsi emperyalizme karşıydı, 

ama şurâ kavgayla bitti. 

Bir yıl sonra Sinematek kuruldu; ancak kurucuları 

aralarına bir tek sinemacı bile almadılar. Bir tek Metin 

Erksan’ı alsalar bile belki bugün Mimar Sinan Üniversite-

si’nin Sinema ve Televizyon Bölümü olmayacaktı. Bu ku-

rumun temeli olan bir öğrenci derneği “ben sinemacıların 

yanındayım,” dediğinde, bütün sinemacıların negatiflerini 

teslim etmeleriyle eşi olmayan bir sinema arşivi kuruldu. 

Kulüp Sinema 7, isim değiştirerek önce ‘Türk Sinema Arşi-

 

---

Mithat Alam Film Merkezi Söyleşi, Panel ve Sunum Yıllığı  2003 

 

88

vi’ oldu, sonra da ‘Devlet Film Arşivi’ne dönüşerek resmiyet 

kazandı. Bütün bu hadiseler yabancı müdahalesine karşı 

bir ulusal varlık mücadelesi haline geldi; çünkü sürekli 

Türk sinemacısının kabiliyetsiz olduğu, seyircinin duygu-

larını sömürerek ticaret yapmaya çalıştığı söyleniyordu. 

“Batı’da ne kadar mükemmel sanat eseri örnekleri var; bi-

zimkiler adam olsa Batı’yı kendilerine örnek alırlar,” deni-

yordu. Bu görüşe reaksiyon olarak ulusallık ortaya çıktı. O 

gün sinema tarihinde ortaya çıkan tartışma bugün sanatın 

genelini kapsıyor.