Bajardi: Isroilov Alisher Tekshirdi

AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI




Mustaqil ish


Mavzu: Fizik daraja texnologiyasi

Bajardi: Isroilov Alisher
Tekshirdi:  Yusupov Rustam


Toshkent – 2023
"Fizik darajadagi texnologiya"


Reja:

1. Kirish

2. Fizik darajaning asosiy tarkibiy qismlari
3. Fizik ma'lumotlarni uzatish muhitlari
4. Fizik qatlam tarmoq protokollari
5.Fizik darajadagi texnologik tendentsiyalar
Xulosa


Kirish
Kompyuter tarmoqlarining ishlashi uchun fizik qatlam texnologiyalari, tarmoqdagi ma'lumotlarni yo'lga qo'yish va tarqatish uchun keng imkoniyatlarni ta'minlaydi. Fizik qatlam tarmoqdagi ma'lumotlarni o'zaro almashinuvi, uzoq masofaga uzatish, tarmoqning ishlash tezligini va ishonchliligini ta'minlashda muhim rol o'ynaydi. Quyidagi asosiy fizik qatlam texnologiyalari tarmoqlarni ishlatishda katta ahamiyatga ega:
1. Ethernet va Wi-Fi:
- Ethernet: Bu kabellangan tarmoq texnologiyasi bo'lib, u matochni (hub) yoki uzluksiz qurilmalarni (switch) ishlatadi. Ethernet tarmoqlari odatda UTP (unshielded twisted pair) kabel orqali uchraydi va ishlab chiqaruvchilar tomonidan qo'llanilgan standartlar asosida ishlaydi.
- Wi-Fi: Kabellangan tarmoqqa qaraganda, Wi-Fi tarmoqlari yo'qotilmasa ham, kompyuterlarni va boshqa qurilmalarni bir-biriga bog'lash uchun zarur emas. Bu texnologiya kabellangan bo'lmagan tarmoqlarni o'rnatish, mobil qurilmalarni qo'llab-quvvatlash, elektron qurilmalarning bevosita bog'lanishini ta'minlash uchun ishlatiladi.
2. Fizik xavfsizlik:
- VPN (Virtual Private Network): Tarmoq xavfsizligini ta'minlash uchun ishlatiladigan bir texnologiya. VPN tarmoqda o'zbek, maxsus kutilayotgan yo'lni qo'llab-quvvatlash orqali xavfsizlikni oshiradi. Ushbu qatlam, ma'lumotlarni shifrlash va xavfsizlik standartlarini ta'minlaydi.
3. Fizik tuzish va qo'llab-quvvatlash:
- Firewall (Ognexushoq): Bu qatlam, tarmoqdagi ma'lumotlar orqali kirishlarni nazorat qiladi va zararli dasturlarni tanib qo'yishni, tarmoqni himoyalashni, xavfsizligini ta'minlashni o'z ichiga oladi. Axborotlar qatlamidagi qo'llanilgan texnologiyalar shifrlash, yopilganlik va tuzatilgan yo'ldan kirishlarni chegaralashda yordam bera oladi.
4. Qurilma birlashtiruvchilari:
- Switch va Router: Uzluksiz qurilmalar va marshrutizatorlar tarmoqdagi trafikni yo'nalish, taqsimlash va o'rtachasini boshqarishda ishlatiladi. Ular, tarmoqdagi qurilmalar orasida ma'lumot almashinuvini tuzish va bog'lovchi tarmoq xizmatlarini ta'minlashda muhim rol o'ynaydi.
5. Fizik interfeyslar va kabellash:
- Fiber Optik Kabel va UTP (Unshielded Twisted Pair) Kabel: Uzoq masofaga ma'lumotlar uchun fiber optik kabel, ko'proq xatolar va qo'llanish qavati o'rnidan masofa olish uchun UTP kabel o'z ishlarini bajaradi. Kabellashning qatlamida amaliyotda amin-malakasini ta'minlash, uchuvchi qurilmalarga energiyani yetkazish, elektromagnit qavatlarini kamaytirish va boshqa muhim vazifalarni o'z ichiga oladi.Bu fizik qatlam texnologiyalari tarmoqni xavfsiz, ishonchli, va tez ishlaydigan qilishda muhim rol o'ynaydi. Har bir texnologiyadan foydalanish, tarmoqni ma'lumotlarni yaxshi boshqarish uchun optimallashtirishga yordam beradi.