Bajardi: Isroilov Alisher Tekshirdi

Fizik darajaning asosiy tarkibiy qismlari
Fizik darajasi (Physical Layer) ma'lumotlar tarmoqlarining eng past darajadagi qismidir va ma'lumotni fizikaviy shaklga o'tkazishni amalga oshiradi. Fizik daraja tarmoqdagi bitlarni, baytlarni, framalarni fizikaviy shaklda o'zgartirish, uzatish va tarqatish bilan shug'ullanadi. Fizik darajaning asosiy tarkibiy qismlari quyidagilar:
1. Qurilma birlashtirish texnologiyalari:
- Kabellash: Fizik daraja uzatish va tarqatishda o'rtacha uchun ko'p turli turi mavjud bo'lgan kabel turlari ishlatiladi. UTP (unshielded twisted pair), STP (shielded twisted pair), va ko'proq boshqa kabel turlari ma'lumotlarni tarqatishda ishlatiladi.
- Optik tizimlar: Fiber optika kabel va ulkan masofada ma'lumotlarni o'tkazish uchun foydalaniladi. Bu tizimlar ko'plab sohalar uchun yuqori hajmli ma'lumotlarni tez tarqatish imkonini beradi.
2. Signal protokollari:
- Modulyatsiya: Ma'lumotlar tarmoqda fizikaviy shaklda yo'l qilish uchun modulyatsiya ishlatiladi. Modulyatsiya - bu analog signalni o'zgartirish va uzoq masofadagi ma'lumotlarni tarqatish uchun kerak bo'lgan modulatsiyani ko'rsatadi.
- Digital va Analog signal: Fizik daraja, umumiy tarjima markazi bo'lmagan iki turli signal, ya'ni digital va analog signal, o'qish va yozishda ishlatiladi.
3. Transmission Media (Uchish vositalari):
- Uzluksiz qurilmalar (Repeater): Uzluksiz qurilmalar signalni o'zgartirib, uzun masofadagi tarqatishda ma'lumotlarni kuchaytiradi.
- Hub va Switch: Hub qurilmasi (mux) ma'lumotlarni birlashtiradi, lekin Switch shunchaki ma'lumotni qattiq tarqatadi va faqat maqsadlangan portga uzatadi.
- Router: Router tarmoqdagi ma'lumotlarni boshqa tarmoqqa yo'nlashda ishlatiladi. Uzluksiz qurilmalar bilan bir xil, lekin boshqa funktsiyalarga ega bo'lgan qurilma.
4. Bit Timing (Bit vaqt rejimi):
- Bit Timing va Bit Synchronization: Fizik daraja bitlarning qanday tez-tez vaqt rejimida o'tkazilishini aniqlash uchun bit sinhronizatsiyasi kutiladi.
- Clocking: Ma'lumotlarni tekshirish va boshqa qurilmalarga mos keluvchi xarajat vaqt rejimini boshqarish uchun signal taktini aniqlash.

5. Multiplexing (Birikmashi):

- Frequency Division Multiplexing (FDM): Ko'p ma'lumotlar bir o'zaro teng masofali tarmoqda bir-biridan farq qiladigan tarmoqlarni birikmashtirish uchun ishlatiladi.
- Time Division Multiplexing (TDM): Ma'lumotlar bir biri orasida o'zgartiriladigan vaqt sohasidan foydalanadi.
Fizik daraja tizimi tarmoqning eng past darajadagi qismini bildiradi, lekin tarmoqning boshqa darajalariga (masalan, Data Link Layer, Network Layer va boshqalar) o'tkazilgan ma'lumotlarni fizikaviy shaklda ifodalash uchun qo'llaniladi.