Bakı-2012 Elbrus Şahmar «Qusar beşiyim mənim»

Qüvvəsiz ədalət şikəstdir.
Paskaı
Ehtiyat igidin yaraşığıdır.
Г,  Л \ 
A zərbaycan atalar sözü]
.•V
q
) Yäxşıya körpü oldum,
Yaman da keçdi məndən.
Sarı Aşıq
Namərddən kişi olmaz,
Yetişsə ərşə başı.
Sarı Aşıq
Çalış öz xalqının işinə yara 
Geysin əməlinlə dünya zərxarə.
Nizami Gəncəvi 
Hər  bir  insanın  dəyəri  yaxşı  əməl  sahibi 
olmasındadır.
Həzrət Əli
Qurd qonşusunu yeməz.
«Oğuznamə»  .
Həqiqi ləyaqət təsvirə sığmaz. 
O
Höte «Faust»'
a  olduğun  kimi görün,  ya  göründüyün  kimi'
ol.
Cəlaləddin Rumi
Qusar beşiyim mənim
ÜÇÜNCÜ SÖHBƏT
Kim  istəyirsə,  qoy  haqq  yoluna 
gəlsin, kim istəmirsə, qoy üz dön­
dərsin.
Şeyx Şamil
«Vəzifə atından düşmək ar deyil. 
Kişilik atından kişi düşməsin.»
- Zeynəddin müəllim,  xahiş edirəm  ki,  keçən  günlərdən 
yadınızda  qalan  səciyyəvi  əhvalatlardan  da  bir  qədər  söz 
açasınız.  Rəhmətlik  Üzeyir  Hacıbəyli  demişkən  «Ordan- 
burdan».
-  Elbrus,  maşallah  suallarınızı  adamın  üstünə  yaz 
yağışı kimi yağdırırsınız.  Bir sualınızın cavabını qurtarar- 
qurtarmaz  başqa  bir  sualla  adamı  düşündürürsünüz.  İn- 
dilikdə bir balaca hövsələ etsəniz yaddaşıma üz tutardım. 
Hə,  qardaş,  1970-ci  ildə  RPK-nin  birinci  katibi  Müslüm 
Murtuzayevin yanında  olub, ondan  xahiş etdim  ki,  inter­
natın  həyətini  asvaltlaşdırmaqda  köməklik  göstərsin.  O 
da  qayıdıb  dedi  ki,  düzdür,  internatın  həyətini  asvaltlaş- 
dırmaq  lazımdır,  ancaq  imkan  olanda,  onun  vaxtı çatan­
da.  İndi internatdan da vacib olan yerlər asvaltlaşdırılır.
Bununla  da  söhbətimiz  qurtardı  və  o,  Bakıya  gedəsi 
oldu.  Mən  də  üz  tutdum  avtovağzala,  orda  asvalt  çək­
mək  üçün  hazırlıq  işi  gedirdi.  Mən  iş  icraçısını  görüb 
Müslüm  Murtuzayevin  adından  dedim  ki,  bu  gündən 
internatın  həyətində  işə  başlamalı  və  bir  neçə  günə oranı 
asvaltlaşdırmalısınız,  ona  görə  ki,  Bakıdan  internata
133

---

yüksək  vəzifəli  bir  şəxs  gəlməlidir.  İcraçı  ən  əvvəl  tərəd­
düd  elədi, ancaq  mənim ciddi  və ötkəm danışığımı  görüb 
razılaşdı  və  beləliklə  də  bir  neçə  gün  ərzində  internatın 
həyəti asvaltlaşdı.
Müslüm  Murtuzayev  Bakıdan  qayıdandan  sonra 
məni  yanına  çağırıb  danladı,  belə  hərəkətin  kommunistə 
yaraşmayan  hərəkət  olduğunu  dedi  və  onu  da  əlavə  etdi 
ki, belə getsə tutduğun vəzifədən uzaqlaşmalı olacaqsan.
Ancaq  bir  neçə  gündən  sonra,  o  vaxt  Respublikada 
Nazirlər  Sovetinin  sədr  müavini  işləyən  Kamran  Hüsey­
novun  internata  gəlməsi  və  işimizdən,  eləcə  də internatın 
həyətindəki  səliqə-səhmanından  razı  qalması  qanımın 
arasına  girdi.  Ona  görə  də  Müslüm  Murtuzayevin  mənə 
olan qəzəbi soyudu.
Mən,  1992-ci  ilin  iyul  ayında  (Rayon  İcra  Hakimiy­
yətinin  Qusar  şəhəri  üzrə  nümayəndəsi  işlədiyim  zaman) 
Bakıya  çağrıldım,  Prezident  Əbülfəz  Elçibəy  məni  qəbul 
etdi  və  məni  Qusar  Rayon  İcra  Hakimiyyətinin  başçısı 
təyin  olunmağım  barədə  fərmanla  tanış  etdi.  Mən  də 
etimadına  görə  ona  minnətdarlığımı  bildirib,  həmin 
vəzifəni  tutmaqdan  imtina  etdim.  Ondan  sonra  məndən 
əvvəlki icra başçısı iki ay həmin vəzifəni icra edəsi oldu.
O aylar çox qarışıq zaman idi.  Respublikada, eləcə də 
Qusarın  özündə  qarışıqlıq  idi,  getdikcə  ara  qarışdıran­
ların  sayı  payız  göbələyi  kimi  artırdı,  meydan  sulayıb 
vəzifə iddiasında  olanlar da  saysız-hesabsız idi.  Ona görə 
də  belə  bir  vəziyyətdə  rayona  rəhbərlik  etməkdə ehtiyat­
lanırdım.  Sentyabrın  3-də  yenidən  Prezidentin  yanına 
çağırıldım,  əvvəki  fərman  təzələndi.  Bu  dəfə  Əbülfəz 
Elçibəyin  sözündən,  mən  deyərdim  ki,  xahişindən  imtina 
edə  bilmədim  və  Qusarın  sağlam  qüvvələrinə  inanıb 
134
Tlbrus Şahmar
1992-ci  il  sentyabrın  3-dən  Qusar  Rayon  İcra  Hakimiy­
yətinin başçısı kimi işə başladım.
Bir müddət sonra  respublikanın  rəhbər işçilərinin işti­
rakı  ilə  Xızıda  keçirilən  müşavirəyə  mən  də  dəvət  olun­
dum.  Müşavirədə müzakirə olunan əsas məsələlərdən  biri 
ölkədə  olan  hərc-mərcliyə  qarşı  mübarizə  və  bir  də,  öl­
kədə  olan  çörək  qıtlığının  aradan  qaldırılması  yollarının 
araşdırılması  idi.  Müşavirədə  mən  də  öz  sözümü  dedim 
və  bildirdim  ki,  bu  yöndə  öz  köməkliyimi  edəcəm.  Və 
müşavirədən  sonra,  mən  Dağıstana  getdim.  Qol  kənddə, 
Məhərrəmkənddə və  Dərbənddə olub,  sözüm  keçən  vəzi­
fə  sahibləri  ilə,  dost-tanışım  olan  iş  adamları  ilə  görüş­
düm.  Onlara  dedim  ki,  vaxtı  ilə  Hacı  Zeynalabdin  Tağı- 
yev  nə  qədər  dağıstanlılara  köməklik  edib,  aclıqdan  qur­
tarıb.  İndi  də  onun  vətəni  çörəkdən  korluq  çəkir.  Bu  hal 
bir dost, bir qardaş kimi sizləri də narahat etməlidir.
Qusara  qayıtdım  və  az  müddətdən  sonra  Dağıstan­
dan  münasib  qiymətə  respublikamıza  min  tondan  yuxarı 
taxıl göndərildi.
1994-cü  ilin  isti  aylarının  birində  Qusarın  Piral  kən­
dində qarışıqlıq  vardı.  Belə  ki,  kimlikləri  bilinməyən  bəzi 
araqarışdıranlar  Piralda  olur,  kənd  camaatı  arasında 
dövlət  əleyhinə  təbliğatlar  aparır.  Ona  görə  kəndə  gedən 
rayon  polis  əməkdaşları  ilə  təxribatçılar  arasında  qarşı­
durma  yarandığından  atışma  olur.  Bu  atışmada  2  nəfər 
öldürülür.
Onu  da  deyim  ki,  mən  həmin  vaxt  rayon  icra  haki­
miyyətinin  başçısı  vəzifəsindən  azad  edilmişdim  və  heç 
bir yerdə işləmirdim.
Kənd  camaatı  öldürülmüş  iki  nəfərin  meyidini  ma­
şında  Qusar  şəhərinə  gətirib,  icra  hakimiyyətinin  qarşı-
_________________________________
Qusar beşiyim tmrıim
135

---

I
smdakı  meydanda  mitinq  keçirir  və  həmin  2  nəfərin 
meydini meydançada dəfn etmək istəyirdilər.
Bununla  əlaqədar  Bakıdan  -   Prezident  aparatından 
Hidayət  Orucov,  Milli  Təhlükəsizlik  nazirliyindən  N a­
miq  Abbasov  və  Daxili  İşlər  nazirliyindən  polkovnik 
Fətulla  Hüseynov  da  gəlmişdi.  Onlar  məni  yanlarına  də­
vət  etdilər  və  bildirdilər  ki,  belə  vəziyyətdən  bəzi  təx­
ribatçı  qüvvələr  də  istifadə  edə  bilər,  bu  isə  daha  böyük 
hadisələrə gətirib çıxardar.
Belə  bir  vəziyyətin  yaranmaması  üçün  ola  bilsin  ki, 
tərəfimizdən  silah  da  tətbiq edilsin.  Mən  onlara  qəti  ola­
raq  etirazımı  bildirdim  və  dedim,  ümidvaram  ki,  onların 
qarşısında çıxış etsəm məni eşidərlər və hər şey yaxşılıqla 
həll olunar.
Ən  əvvəl  toplantıda  olanların  arasında  olub  onlarla 
söhbət  etdim,  onlara  iradlarımı  bildirdim.  Mənə  dedilər 
ki,  müəllim,  sən  də  onların  tərəfini  saxlayırsan?  Dedim, 
onların  yox,  sizlərin, camaatın tərəfini saxlayıram.  Deyin 
silahınız var? Dedilər ki, yox. Dedim ki, qarşı tərəfdəkilər 
dövlətin  zor  qüvvələridir,  özləri  də  silahlı.  Deyirsiniz 
qırğın olsun, arvad-uşaq ayaq altında qalsın?
Sonra  hamının  qarşısında  çıxış  etdim.  Dedim  ki, 
fitvaya  getməyin,  çaşmayın,  Bakıdan  gələnlər  dövlət 
adamlarıdır,  onlar  dövlətimizin,  dövlətçiliyin,  eləcə  də 
ölkədə  sabitliyin  qoruyucularıdır.  Onlar  dövlət  adından 
söz  deyir,  dövlət  adından  hərəkət  edir.  Bir  də  hansı 
müsəlmanlar  yaşayan  məmləkətdə  görünüb  ki,  meyidi 
meydanda  dəfn  etsinlər.  Axı,  belə hərəkətlər  islamda  gü- 
nahdı.  Gəlin  qanunlarımıza  hörmət  edək,  islam  qay­
dalarına əməl edək.
'Elbrus Ş a fu m r
______________________________________
136
Mənim  çıxışım  təsirsiz  qalmadı,  tezliklə  meydan  bo­
şaldı, meyidləri də dəfn etmək  üçün kəndə apardılar.
Rəhmətlik  Fətulla  Hüseynov  mənə  dedi  ki,  Zeynəd­
din  müəllim,  belə  halın  baş  verməsi  rayon  polis  rəisinin 
səriştəsizliyindən  yaranmış,  yaxşı  ki,  siz  onun  səhvinə 
görə  baş  verə  biləcək  hadisələrin  qarşısını  el  arasında 
olan nüfuzunuzla ala bildiniz. Ona görə çox sağ olun.
Hidayət  Orucov  da  qayıdıb  belə  bir  söz  dedi,  «mən 
inanıram  ki,  əgər  Zeynəddin  Çələbov  indi  rayonda  başçı 
olsaydı belə bir hadisə baş verməzdi.»