Bakı Biznes Universiteti Tələbə: Sadıqova Güllübəyim Fakültə

3.Hesabat və formanın oxşar və fərqli cəhətləri.

Kafedralar və kafedraların müəllimlərinin siyahısından ibarət hesabat hazırlayaq. Kafedralar haqqında məlumat KAFEDRA cədvəlində yerləşir və biz artıq belə hesabat hazırlamışıq (şəkil 5.3). Müəllimlər haqqında məlumatlar isə MUELLIM cədvəlində yerləşir. Deməli, biz bu məlumatları həmin cədvəldən götürməliyik. Yaratmaq istədiyimiz hesabat verilənləri iki cədvəldən götürəcəkdir, ona görə də hesabat əsas və tabe olan hissələrdən ibarət olacaqdır. Belə hesabatlar müxtəlif üsullarla yaradıla bilər. Mümkün olan üsullardan biri belədir.

MUELLIM cədvəlini seçib onun əsasında Report (Omчem) aləti vasitəsi ilə sadə hesabat yaradaq və onu MUELLIM adı ilə yadda saxlayaq. İndi biz həmin hesabatı bir az əvvəl yaratdığımız KAFEDRA hesabatı ilə birləşdirəcəyik. KAFEDRA hesabatı hesabatın əsas hissəsi, MUELLIM hesabatı isə tabe olan hissə olacaqdır. Bu iki hesabatı birləşdirmək məqsədi ilə onlar üzərində zəruri dəyişikliklər aparaq

Əvvəlcə KAFEDRA hesabatını konstruktor rejimində açaq (şəkil 5.12, a). Hesabatda KAFEDRA cədvəlinin bütün sahələri görünməlidir, ona görə də sahələrin heç birini pozmuruq, sadəcə olaraq onların yerlərini dəyişdirək. İlk növbədə hesabatın başlığını dəyişdirək, Time (vaxt) sahəsini pozaq (sahəni seçibDel klavişini basmaqla, şəkil 5.12, b)). Cədvəlin sahə başlıqlarını (yazıları) yuxarı kolontitul (Page Header-Верхний колонтитул) oblastından verilənlər (Detail-Oбracть dанныx) oblastına keçirək və onları şəkil 5.12, b)-də olduğu kimi yerləşdirək. Bu Əməliyyatları yazıları seçib mausla dartmaqla və ya Cur (Bыpeзamь) - Insert (Bemasumь) əmrlərini icra etməklə yerinə yetirmək olar. Bundan sonra, hesabatın sərlövhəsində yerləşən tarix (Date) sahəsini və aşağı kolontitul (Page Footer-Hизний колонmumул) oblastında yerləşən səhifəyə aid sahəni, ana dilimizdə yazmaqla, yuxarı kolontitul oblastında yerləşdirək. (Report Footer-Ilримечанuе) oblastında yazıların sayı (Count) sahəsini pozaq. FOTO sahəsinin yerini dəyişdirdikdə çətinlik yaranarsa, onda onu ümumiyyətlə pozub, yeni (Bound Object Frame Присоединенная рамка объекта) elementi yerləşdirib, Property Sheet (Окно свойств) рәпсәrəsində Date (Данные) səhifəsindən Control Source (Дanuыe) sətrinə FOTO seçmək lazımdır. Bundan sonra onu hesabatın istənilən hissəsində yerləşdirə biləcəksiniz. Şəklin çərçivənin bütün sahəsinə yerləşməsi üçün Size Mode (Установка размеров) xassəsinə Stretch (Bnucams & рамky) qiyməti seçin. Zəruri dəyişikliklər başa çatdıqda, onları yadda saxlamaqla hesabatı bağlayın.

a)


Şəkil 5.12. KAFEDRA hesabatının konstruktor rejimində tasvirləri: a) başlanğıc vəziyyətdə görünüşü; b)-zəruri dəyişikliklərdən sonrakı görünüşü
b)

MUELLIM hesabatını konstruktor rejimində açıb onun

üzərində hazırlıq işləri aparaq (şəkil 5.13, a). Bu hesabat əsas hesabatda tabe olan hesabat kimi yerləşdirildikdə onun yuxarı və aşağı kolontitul oblastları görünməyəcəkdir, ona görə də yuxarı kolontitul oblastındakı sahə adlarını sərlövhəyə yerləşdirək (şəkil 5.13, b) va bundan sonra hər iki kolontitul oblastlarını (kontekst menyunun

Page Header/Footer ((Колонтитулы страницы) әmri ila) va eləcə də, Report Footer (Пlpuмечaнue) oblastında yazıların sayı (Count) sahəsini pozaq. Cədvəlin KAFK (Kafedranın kodu) sahasi hesabatın əsas hissəsində dəmövcuddur, təkrarlamamaq üçün onu da pozaq. Dəyişikliklərdən sonra MUELLIM hesabatının təxmini görünüşü şəkil 5.13, b)-də göstərildiyi kimi olmalıdır. Dəyişiklikləri yadda saxlamaqla hesabatı bağlayın.

a)

b
)

Şəkil 5.13. MUELLIM hesabatının konstruktor rejimində təsvirləri: a) başlanğıc vəziyyətdə görünüşü; b) zəruri dəyişikliklərdən sonrakı görünüşü.

Indi bu iki hesabatı birləşdirək. KAFEDRA hesabatımı konstruktor rejiminda yenidan açaq. Access-in naviqasiya oblastında MUELLIM hesabatını mausla dartıb KAFEDRA hesabatımın Detail (0бacь daнныx) oblastında, FOTO sahəsinin alt hissəsində yerləşdirin. Şəkil 5.14-dən göründüyü kimi, tabeolan hesabat KAFEDRA hesabatımın daxilində yerləşmişdir və KAFEDRA hesabatı kimi ona da düzəlişlər etmək mümkündür. Yekun hesabatda MUELLIM hesabatının verilənlərinin çarçivə daxilində görünməməsi üçün onu seçib Format (Maxem) sahifasindo Border Color (Tun epasuuu) xassəsino No Color (Omcymemayem) qiyməti (və ya ağ rong) seçin.

İki cədvəl əsasında yaratdığımız hesabatın ilkin baxış (Print Preview- Прedsарumeльый npocomp) rejimində təsviri şəkil 5.15-də göstərilmişdir.

Şəkil5.14.KAFEDRA va MUELLIM hesabatlarını birləşdirildikdən sonra konstruktor rejimində görünüşü

Nəticə
Deməli Hesabat verilənlər bazasından tələb olunan informasiyanı seçib istifadəçinintələblərinə uyğun formada formatlaşdıraraq baxmaq və ya çap etmək üçün nəzərdə tutulmuş Access obyektidir. Hesabatlar üçün verilənlər mənbəyi cədvəl, sorğu və ya ilkin verilənlər əsasında hesablanan qiymətlər ola bilər. Etiketlər də hesabatlar kateqoriyasına aiddir. Hesabatlar obyekt kimi verilənlər bazasında saxlanılır, onlara ekranda baxmaq olar və lazım gəldikdə onları kağızda çap etmək olar.

Ədəbiyyat siyahısı

• 
  İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
  
• 
  Zakir Məhərrəmov – “Verilənlər Bazası” 128 s
  
• 
  İsa Musayev, Mətləb Əlizadə -“İnformatikanın əsasları” 236 s