Bakı Texniki Kollecinin müəllimi Hüseynli

AVTOMOBİL DAYANACAQLARININ
TƏŞKİLİ 
Müvəqqəti avtomobil dayanacaqlarının iki növü vardır: 
küçədə və küçədən
xaricdə
yerləşən müvəqqəti avtomobil dayanacaqları. 
Küçədə yerləşən
dayanacaqları bəzən səki ətrafı dayanacaqlar da 
adlandırırlar. Çünki yol hərəkət qaydalarına əsasən, nişanlanma xətti ilə işarə 
edilmiş xüsusi yerlər olmadıqda avtomobillər səkilər boyunca yerləşdirilə bilər. 
Küçədənxaric
dayanacaqlar yer səviyyəsində və ondan yüksəkdə yerləşən 
(məsələn, evlərin damında) açıq meydançalarda, bir və ya çoxmərtəbəli xüsusi 
qaraж-dayanacaqlarda təşkil oluna bilərlər. Qaraж-dayanacaqlar 
yerüstü
və 
yeraltı
ola bilər. Avtomobillərin yerdəyişmə üsulundan asılı olaraq çoxmərtəbəli qaraж-
dayanacaqlar 
rampa şəkilli
və ya 
mexanikləşdirilmiş 
ola bilər. Birinci halda 
avtomobillərin özü hərəkət edir, ikinci halda isə onlar lift və ya konve yerlə 
hərəkət etdirilirlər. 
Cədvəl 39.1 
 
ABŞ-ın şəhərlərinin mərkəzi hissələrində dayanacaqların yerləşmə 
xarakteristikaları 39.1 saylı cədvəldə verilmişdir. 
Bütün növ müvəqqəti dayanacaqlar 
pullu
və 
pulsuz
ola bilər. Pullu 
dayanacaqlarda ödənən pulun məbləği avtomobilin orada qalma müddətindən 
asılıdır. Bəzi xarici ölkələrdə hər bir pullu dayanma yeri xüsusi hesablayıcı 
taksometrlə təchiz edilmişdir. 
Avtomobil yolları ətrafındakı müvəqqəti dayanacaqlar adətən, açıq 
meydançalarda təşkil edilir. 
Iş reжimlərinə görə dayanacaqların aşağıdakı növləri vardır: 
- iş müddəti qeyri-məhdud olan dayanacaqlar; 
- avtomobillərin qalma vaxtını məhdudlaşdıran dayanacaqlar; 
- sutka ərzində iş müddəti məhdud olan dayanacaqlar. 
Ikinci növ reжim yüksək sıxlıqlı hərəkətə malik küçələrdə tətbiq olunur. 
Nəticədə dayanacaqlarda maşınların dövrü artır və xidmət edən avtomobillərin sayı 
çoxalır. Üçüncü növ reжim “pik müddətlərində” yolun buraxma qabiliyyətini 
Əha
li
nin sayı, 
min nə
fər
1km
2 
sa
hə
də
ki 
ye
r-
lər
in s
ayı
Küç
ələr
in 
da
y
ana
ca
qla 
tut
ulm
uş 
sa
-
hə
si, 
%
Mövcud yerlərin dayanacaqlar üçün 
paylanması, 
%
Küç
ədə
ye
rlə
şə
n 
Kücədən-xaric 
Bütün 
küçədənxaric 
dayanacaqlar 
Aç
ıq 
da
ya
na
- 
ca
qlar
Qa
ra
жl
ar
5-10 
4150 
18 
89 
11 
- 
11 
10-25 
5200 
18 
60 
37 
3 
40 
5-50 
5300 
17 
59 
36 
5 
41 
50-100 
6000 
21 
59 
33 
8 
41 
100-250 
5700 
15 
45 
42 
13 
55 
250-500 
7900 
16 
28 
57 
16 
72 
500-1000 
9700 
11 
22 
49 
29 
78 
1000 
8900 
8 
1 
63 
23 
86 

---

artırmaq məqsədilə tətbiq edilir. 
Müvəqqəti avtomobil dayanacaqları üçün lazım olan sahə müəyyənləşdiril-
dikdə aşağıdakılar nəzərdə tutulmalıdır. 
- avtomobilləşmənin səviyyəsi; 
- avtomobilin növü; 
- xidmət mərkəzinin “gücü”; 
- avtomobillərin dayanacaqda orta olma vaxtı. 
Bir səviyyəli dayanacaqda bir minik avtomobili üçün 20–25 
m